Gastblog Loes de Groot: ‘Manuele lymfedrainage helpt bij einschuss en dikke benen’

Loes de Groot is therapeut Manuele Lymfedrainage (MLD) en heeft veel ervaring met paarden die einschuss hebben gehad. Wat is einschuss eigenlijk? Wat moet je doen als je denkt dat je paard het heeft, hoe kan je zorgen dat het been niet dik blijft en hoe kan je deze nare aandoening zoveel mogelijk voorkomen? Loes legt het je uit.

Wat is het lymfesysteem?

Het lymfesysteem is essentieel voor de gezondheid van paarden. Lymfevaten transporteren vanuit de verschillende weefsels alle stoffen die niet meer nuttig zijn. Denk daarbij aan kapotte cellen, overtollig vocht en afvalstoffen. Via het lymfevocht gaan deze afvalstoffen naar de lymfeklieren, die het vocht filteren en afvalstoffen afvoeren naar het bloed. Het lymfesysteem en het immuunsysteem werken nauw met elkaar samen.

Wat is Manuele Lymfe Drainage?

Manuele Lymfe Drainage, kortweg MLD, is een speciale massagetechniek die direct inwerkt op het lymfesysteem. Loes: “Het is een hele zachte manier van masseren. Paarden genieten er meestal echt van en ze worden er rustig van. MLD stimuleert het lymfesysteem en verhoogt de afvoercapaciteit aanzienlijk.” MLD wordt bijvoorbeeld gebruikt bij blessures, vochtophopingen, CPL, zomereczeem en om het immuunsysteem een boost te geven.

Einschuss door kleine wondjes

Loes legt uit: “Einschuss ontstaat meestal doordat er een klein gaatje in de huid zit. Dat hoeft echt maar een héél klein gaatje te zijn. Het is een onderhuidse ontsteking van de lymfevaten, die zich soms ook uitbreidt naar het bloedvatensysteem. Einschuss komt eigenlijk altijd voor aan één been, vaak een achterbeen. Er ontstaat een zwelling die vaak onderaan het been begint. De zwelling breidt zich snel uit waardoor het gehele been erg verdikt. In sommige gevallen begint de einschuss hoger in het been, hierdoor is het ingewikkelder om te zien. Een kleine verwonding kan dus leiden tot een ernstige acute ontsteking, wat einschuss heet. De belangrijkste punten waaraan je einschuss kan herkennen zijn een dik, warm en erg pijnlijk been, een futloos paard en koorts.”

Lees meer over wat Einschuss precies is

Einschuss voorkomen

Loes: “Doordat paarden lange en dunne benen hebben, zijn ze gevoelig voor het ontstaan van vochtophopingen Het lymfesysteem is voor de afvoer van het vocht erg afhankelijk van beweging. Als een paard stilstaat wordt de lymfestroom erg belemmerd, zeker in de benen. Veel paarden staan uren in hun box en bewegen maar een fractie van waar hun lichaam op gebouwd is. De doorstroom in het lichaam en het lymfesysteem is dus vaak in de basis al minder dan van nature gewenst. Dat geeft minder gezond weefsel in de benen en zo kan een bacterie sneller toeslaan. Als er eerder een wond is geweest, of als een paard mok, CPL of mijten heeft, dan is er ook meer kans op einschuss.”

Wondje op been

Wat moet je doen als je paard een klein wondje op zijn been heeft? Loes: “Als er een wondje is, of wanneer het been wat dik is, houd dan vooral in de gaten hoe pijnlijk het been is, of je paard nog wil lopen, en hoe hij in zijn vel zit. Daarnaast is het controleren van de temperatuur heel belangrijk. Bij koorts kan er sprake zijn van acute einschuss en dat is altijd een spoedgeval. Wanneer je je paard daarvan verdenkt, dan moet de dierenarts echt direct komen!” benadrukt ze.

Acute einschuss direct behandelen

“Het belangrijkste bij einschuss is dat je paard antibiotica via een injectie van je dierenarts krijgt. Zo komt de medicatie zo snel mogelijk op de juiste plek. De antibiotica gaat de infectie tegen. Dat is als eerste belangrijk, de bacterie mag zich niet verder verspreiden. Als dit wel gebeurt, dan verbreidt de bacterie zich snel door de lymfevaten in het been, waardoor deze beschadigd raken.” Loes waarschuwt: “Soms is er helemaal geen wondje te zien op het been, daarom zijn een pijnlijk, dik been, koorts, en kreupelheid de belangrijkste dingen om in de gaten te houden. Einschuss kan heel snel ontstaan, het been kan in korte tijd heel snel dik worden. Als de zwelling nog klein is, maar je paard is sloom, heeft koorts en het been is warm, bel dan ook de dierenarts. Mocht het einschuss zijn, dan is de kans groot dat je er nog op tijd bij bent.”

Olifantsbeen

Loes gaat verder: “Als je einschuss niet op tijd behandelt, dan kan het doorschieten in de rest van het been. Daardoor raken meer lymfevaten beschadigd. Een been is smal, met veel botten en pezen en weinig ander diepliggend weefsel. Er is dus niet heel veel ruimte voor lymfevaten. De lymfevaten die er zijn, heeft je paard hard nodig om het been gezond te houden en afvalstoffen af te voeren. Als de infectie zich flink uitbreidt, is er kans op blijvende schade aan de lymfevaten. Het gevolg daarvan is dat het been dikker blijft, of er zelfs een olifantsbeen ontstaat. Daarbij is er zoveel schade achtergebleven, dat de normale vorm van het been niet terugkomt. De ontsteking gaat uiteindelijk wel weg en het been wordt rustig, maar er blijft een chronische verdikking over, die veel problemen kan geven. Bij een heftige einschuss kan door ernstige zwelling de huid openbarsten en ontstaan vervelende wonden. Als je paard een olifantsbeen overhoudt aan de einschuss, dan kunnen op die plekken vervelende littekens en korsten ontstaan, die vaak onrustig blijven.

Wanneer beginnen met lymfedrainage bij einschuss?

Wanneer en hoe kan lymfedrainage helpen bij einschuss? Loes: “Om het heel simpel te zeggen, bij acute einschuss is lymfedrainage niet mogelijk! Je kan pas MLD toepassen als de bacterie helemaal verdwenen is. De dierenarts moet dus eerst medicatie geven. De koorts, de bacteriën en de ontsteking moeten door de antibiotica zijn verdreven, voordat lymfedrainage een rol kan spelen. Meestal kan je na een paar dagen met de lymfedrainage beginnen. Wanneer de ontsteking er nog zit, moet je de verspreiding door het lymfestelsel stopzetten met behulp van medicatie. Maar zodra de ontsteking weg is, kan MLD helpen om de afvalstoffen sneller af te voeren. De MLD therapeut moet voor het juiste tijdstip overleggen met de behandeld dierenarts. ”

MLD voert afvalstoffen af

“Ik raad eigenaren aan om de dag dat de einschuss ontstaat, ook alvast de lymfedrainage therapeut te bellen voor overleg. Doordat er lymfevaten beschadigd geraakt zijn, is het lastiger voor het paard om de afvalstoffen af te voeren. Daarnaast wil je zo snel mogelijk, zoveel mogelijk resterend vocht weghalen. Hoe sneller en beter resterend vocht en afvalstoffen worden opgeruimd, hoe meer genezing mogelijk is. Dat geeft zo min mogelijk littekenweefsel bij wonden, minder schade aan lymfevaten en daardoor een grotere kans dat het been weer volledig teruggaat naar de oorspronkelijke vorm en functies. Bij einschuss is een goed werkend immuunsysteem van groot belang. Een minder goede weerstand kan de kans op einschuss vergroten. MLD ondersteunt de weerstand en geeft het immuunsysteem een boost.”

Been blijft toch dik

Belangrijk bij einschuss is dus dat je er zo snel mogelijk bij bent. Dat is helaas niet altijd een garantie voor volledig herstel, vertelt Loes: “Er kan alsnog een verdikt been of een olifantsbeen ontstaan. Als je paard een dikker been houdt, kan MLD ook in een later stadium nog steeds bijdragen. Hoeveel dunner het been kan worden, is daarbij afhankelijk van het regenerend vermogen van het paard. Bij een wat ouder paard, dat bijvoorbeeld al meerdere keren einschuss heeft gehad, is dit moeilijker. Maar zelfs als de zwelling weinig afneemt, kan MLD wel zorgen dat de huid soepeler wordt, korsten verminderen en het paard beter kan bewegen. Zo kan je een olifantsbeen alsnog verbeteren en de kans op een nieuwe einschuss verminderen.”

Lymfetape bij einschuss