Gastblog Jodina (JDN Horse Care): Invloed van de spijsvertering op het gestel van het paard
Voeding is enorm belangrijk voor onze trouwe viervoeters. Zonder voeding geen levend paard. En net als bij mensen, gaat vrijwel elk pondje door het mondje. Alleen hebben paarden geen keuze en wordt dit bepaald door de eigenaar. Daarom is het extra belangrijk om als eigenaar op de hoogte te zijn van het verteringsstelsel van het paard en de basis te weten over goede voeding voor het paard. Lees in deze blog wat de invloed van de spijsvertering is op het gestel van het paard en wat de basisprincipes zijn voor een gezonde spijsvertering van paarden.
Invloed van spijsvertering op spieren en houding
Ondanks dat je het niet zou verwachten, maar van spieren en houding krijg ik als paardensportmasseur ook enorm veel informatie over de spijsvertering. Deze onderdelen samen vertellen heel veel en kunnen een goed beeld geven over de gezondheid van jouw paard. Een verminderde spijsvertering heeft namelijk invloed op spieren en houding. Denk hierbij aan pijnlijke spieren en zelfs spierafname. Tijdens mijn werk geeft het paard vaak heel goed aan waar gevoeligheden en pijnlijkheden zitten. Dit is voor mij belangrijke informatie over de spijsvertering. Vandaar dat mijn werk als paardensportmasseur veel verder gaat dan alleen masseren. Want met een goede spijsvertering heeft een massage behandeling het beste effect. Losgekomen afvalstoffen kunnen dan bijvoorbeeld beter verwerkt worden.
Daarbij komt dat er nogal eens de fout wordt gemaakt in te denken dat een paard gespierd is terwijl er eigenlijk te veel van hem wordt gehouden, oftewel te dik. En zie die dan maar weer eens dun te krijgen. Maar ook hiervoor geld dat met een passend voerbeleid we ervoor kunnen zorgen dat paarden met overgewicht afvallen, zonder dat ze honger hebben.
De Spijsvertering van het paard in het kort
Misschien geen nieuwe informatie, maar wel goed om te weten hoe de spijsvertering van het paard precies werkt. Daarom leg ik deze en de basisprincipes van voeding graag toe in deze blog. De spijsvertering van het paard begint in al de mond van het paard. En eigenlijk al daarvoor door de keuzes die de eigenaar maakt in het rantsoen van het paard. De vertering van het paard start dus niet in de maag, maar al in de mond waar het voer vermalen en vermengd wordt met speeksel. Deze brij gaat vervolgens via de slokdarm naar de maag waar het vermengd wordt met de maagsappen. Vanuit de maag gaat de voedselbrij naar de dunne, dikke en blinde darm voor verdere vertering. Wat overblijft zijn mooie mestballen die wij als eigenaar weer mogen opruimen. De vertering van het paard loopt dus van mond tot kont!
De basisprincipes van voeding voor een paard
Een paard mag liever niet langer dan 4 uur zonder eten staan, dit is dus iets om rekening mee te houden in je voerschema en/of planning. Langer dan 4 uur zonder ruwvoer kan namelijk problemen geven met bijvoorbeeld maagzweren of stalondeugden. Een tweede zeer belangrijk punt: het rantsoen van het paard moet voornamelijk uit ruwvoer bestaan, van goede kwaliteit. Als eigenaar van het paard ben je dus verantwoordelijk voor de planning, kwantiteit en kwaliteit van de voeding van jouw paard.
Ruwvoer wegen
Heb je al eens het ruwvoer gewogen van jouw paard? Gemiddeld dient een paard ongeveer 1,5% van zijn lichaamsgewicht te krijgen aan ruwvoer. Een paard van 500 kg heeft dus ongeveer 7,5 kg hooi nodig. Een wist je dat een paard nooit minder dan 1% van zijn lichaamsgewicht aan ruwvoer mag krijgen!
Let op! Hier gaat het over kilogrammen product, in ruwvoeranalyses wordt vaak gesproken over droge stof. Het droge stof percentage van hooi is ongeveer 85%.
Het paard is gemaakt om vaak, kleine hoeveelheden te eten per dag. En uiteraard is het belangrijk dat het ruwvoer van goede kwaliteit is, dus niet stoffig/zuur etc. Ga daarom eens meten, wegen en kijk naar de hoeveelheid ruwvoer die jouw paard binnenkrijgt. Te veel goede kwaliteit ruwvoer is niet direct een groot probleem, mits het paard netjes op gewicht blijft. Belangrijk is ook om te letten op een goede balans in de opneembare energie, opneembare eiwitten, mineralen, spoorelementen en vitamines. Neem ruwvoer als basis en pas daar het krachtvoer en/of supplementen op aan, voer er niet zomaar wat bij, maar laat je adviseren door een specialist.
Maar wat is goede kwaliteit ruwvoer?
Alleen via een ruwvoeranalyse kan je erachter komen wat de kwaliteit is van het ruwvoer en wat het suikerpercentage is. Zo op het oog kan jij nooit zien, ruiken of proeven of er te veel suiker in zit of te weinig eiwitten. Wat je wel op je zintuigen kan testen is of het fijn, gemiddeld of grof is. Ruikt het lekker? Zit er blad in? Is het hooi of voordroog? Is het stoffig? Blijft er zand aan je handen plakken? Allemaal zaken die je zelf kan beoordelen. Maar vergeet niet om naar het paard te kijken! Want hoe reageert die op het ruwvoer dat die krijgt? Kijk bijvoorbeeld naar zijn mest. Zijn het mooie ballen, rare hopen, diarree of wordt er te veel moeite gedaan met persen? En willen ze het überhaupt wel eten of het ligt het verspreid door de stal.
De mest verteld veel over de gezondheid
Een paard moet mooie ronde ballen mest produceren. Goed van kleur, een beetje glanzend en het liefst grove vezels erin. En goede poep stinkt niet, maar ruikt gewoon prima. Als een mestbal op de grond valt moet deze nog stevig zijn en niet volledig uit elkaar vallen. Maar wat als de mest niet goed is? Als je paard het niet voor elkaar krijgt om mooie mestballen te produceren dan gaat er iets mis ergens in de spijsvertering van je paard. En dat kunnen plenty aan verschillende oorzaken zijn, denk aan; tanden, ziektes, stress, etc, etc. Maar ook te veel of te weinig voeding.

Als wij ons niet fit voelen of een pijntje hebben passen we ons aan die dag. We nemen een pijnstiller, doen het rustig aan of gaan in bed liggen. Maar van paarden verwachten we vaak topprestaties, liefst in stijgende lijnen met zichtbare verbetering van de bespiering. De mest van een paard verteld veel over de gezondheid van het paard en hoe het paard zich voelt.
Tijdens mijn massageconsulten neem ik daarom gedrag, voer en mest mee in het vraaggesprek. Dit kan mij al zoveel informatie geven hoe het paard in zijn vel zit en is essentieel voor een goed eindresultaat en een betere versie van het paard. Als er twijfels zijn kan ik altijd een voedingsanalyse op maat maken.
Voedingsanalyse als leidraad
Eerder las je al over dat het goed is om te meten hoeveel kilo (droge stof) het paard tot zich neemt. Wat is het? En waarom kilo droge stof? Ook in hooi zit altijd nog een heel klein beetje water. Je zou het niet zeggen van z’n product maar echt, ook hier zit altijd nog een klein percentage water in. Een paard heeft vezels nodig en daar gaat het juist om. Dus voor een goede berekening haal je het water eruit om zo exact het aantal kilo vezels te weten wat we dus droge stof noemen. In het voorbeeld hieronder ga ik ervan uit dat het paard een gemiddelde goede kwaliteit hooi krijgt van 85% droog stofgehalte.
Wat neem ik mee als ik een analyse maak op basis van ruwvoer?
- Gewicht van het paard
- Geslacht van het paard
- Trainingsniveau van het paard
- Ras van het paard
Een voorbeeldje:
Een KWPN ruin van 600kg loopt op L2 dressuur niveau. Dit paard heeft gemiddeld 9 kg (1,5% van lichaamsgewicht) product hooi nodig, dit staat gelijk aan 7,8 kg droge stof.
Dan gaan we kijken of jouw paard te dik, te dun of goed op gewicht is. En zit er in het hooirantsoen voldoende energie, eiwit, mineralen, spoorelementen en vitamine. Krijg hij genoeg of moet er iets bij? Vervolgens kijk ik naar het complete plaatje om de waardes van alle elementen zo aan te passen dat er een passend voerbeleid voor jouw paard ligt.
Uiteraard kan zo’n voedingsanalyse alleen gedaan worden als er een ruwvoeranalyse beschikbaar is.
Supplementen als aanvulling
De wereld aan supplementen zijn er te krijgen. Ik, als paardeneigenaar en behandelaar, zie soms ook door de bomen het bos niet meer. Wat is goed? En waar zit een mooi marketingpraatje aan vast? Om eerlijk te zeggen kom je met een persoonlijke voedingsanalyse, volledig afgesteld op jouw paard en advies per paard al vaak een heel eind aan de voedingsbehoefte van het paard. Wellicht een plakje hooi meer hier en daar of een het krachtvoer aanpassen bijvoorbeeld. Ik noem maar een dwarsstraat. In principe kunnen (gezonde, fitte) paarden alles wat ze nodig hebben om goed te kunnen functioneren uit goede kwaliteit ruwvoer kunnen halen. Door een uitgebreide voedingsanalyse kan je dus goed zien of dit per onderdeel op waarde is. Is dit niet het geval dan kan je hier en daar wat schuiven en eventueel een supplement toevoegen. Ook kijk ik graag mee bij je in de kast wat je al hebt staan en kunnen we het er eens over hebben, waarom wel of waarom niet. Dat neemt natuurlijk niet weg dat supplementen voor paarden op leeftijd of met aandoeningen zeker wel van toegevoegde waarde kunnen zijn en kunnen helpen het paard beter in zijn vel te zitten.
Spijsverteringsproblemen? Vraag advies!
Als paardensportmasseur neem ik gedrag, voer en mest mee in het vraaggesprek. Dit kan mij al zoveel informatie geven hoe het paard in zijn vel zit en is essentieel voor een goed eindresultaat en een betere versie van het paard. Voordat ik aan de slag ga met de massage, doe ik altijd een bewegingscheck. Hoe loopt het paard in de verschillende gangen en wat is zijn houding? Vervolgens ga ik voelen tijdens de massage op welke punten het paard gevoelig is en hoe de spieren en weefsels aanvoelen. Dit alles bij elkaar geeft mij een compleet beeld van het paard en veel informatie over hoe we er samen voor kunnen zorgen dat niet alleen spieren maar ook een spijsverteringsprobleem worden aangepakt. De massage kan helpen bij het losmaken van opgehoopte afvalstoffen, zodat de spieren weer optimaal hun werk kunnen doen. Als er twijfels zijn maak ik een voedingsanalyse op maat welke bij het paard en de massagebehandelingen past. Daarom adviseer ik iedereen met een paard met spijsverteringsproblemen om ook een paardensportmasseur in te schakelen. Alleen met een complete aanpak van samenwerkende maatregelen kun je deze problemen oplossen!
Meer informatie van Jodina Stuart van JDN Horse Care? Of wil je een afspraak maken voor een sportmassage of voedingsanalyse? Bekijk de mogelijkheden op haar website www.jdnhorse.care
