De meeste paardeneigenaren kennen het risico van hoefbevangenheid, dat ontstaat door jong en snel groeiend gras in de lente. Door het hoge fructaangehalte van jong gras, kan de pijnlijke aandoening ontstaan. Maar ook in de winter kan je paard hoefbevangen raken! Een andere hoefaandoening is winterhoefpijn, die ontstaat doordat het koude weer de hormoonhuishouding van je paard verandert. Het is belangrijk om te weten wat er precies aan de hand is, want de behandeling van de twee problemen is heel verschillend.
Hoefbevangen in de winter?
Hoefbevangenheid ontstaat vaak door problemen met de stofwisseling, meestal in combinatie met een overmaat aan suikers in het voer. Vooral paarden die insulineresistent (IR) zijn, PPID (Cushing) hebben of lijden aan het Metabool Syndroom (EMS) zijn gevoelig voor suikerrijk gras of te veel suiker in krachtvoer. Let bij deze paarden op met weidegang als het heel koud is. Ook in de winter kan het fructaangehalte van gras namelijk erg hoog worden. Dat gebeurt vooral als het gevroren heeft ‘s nachts. Het is daarom verstandig om je paard niet vroeg in de ochtend in de wei te zetten als het hard gevroren heeft, zeker niet op een zonnige ochtend.
> Meer over PPID
> Meer over EMS
> Meer over IR
Ook bepaalde medicatie kan hoefbevangenheid veroorzaken, evenals bloedvergiftiging en zelfs overbelasting. Dat laatste kan ontstaan door veel op harde ondergrond trainen, of wanneer een paard één voet meer belast dan de andere, bijvoorbeeld omdat hij compenseert voor een ongemak of kreupelheid.
Hoefbevangenheid herkennen
Hoefbevangenheid herken je aan:
- Stijf en stram bewegen
- Staan met de benen naar voren uitgestoken om de hoeven te ontlasten
- Warme hoeven
- Je kan vaak de bloedvaten voelen kloppen in de ondervoet (kootholte)
- Gevoelige straal
- Kreupelheid, om en om belasten van de benen
- Soms koorts en/of zweten
Wat te doen bij hoefbevangenheid?
Als je vermoed dat je paard hoefbevangen is, bel dan direct de dierenarts. Hij of zij kan je helpen met de diagnose – vaak met behulp van een bloedonderzoek. Ook kan de dierenarts de juiste medicatie geven. Ga niet stappen met je paard! Zorg voor arm hooi en water, maar geef geen krachtvoer of wortels.
>> Meer over hoefbevangenheid
Wintervoetpijn
Wanneer je paard wat moeizaam loopt in de winter, korte passen maakt en stijf oogt of alleen maar in de zachte berm wil lopen in plaats van op het harde pad, dan is er ook nog een andere mogelijkheid. Dat is wintervoetpijn, ook wel winterbevangenheid genoemd. Deze aandoening heeft niet direct met suikers te maken, al zitten paarden met stofwisselingsproblemen wel in de risicocategorie. Bij wintervoetpijn is er sprake van een verminderde doorbloeding van de benen en voeten van het paard. Als het koud is, zal je paard namelijk meer van het hormoon cortisol aanmaken. Ook komen er meer schildklierhormonen vrij. Die hormonen zorgen voor vernauwing van de bloedvaten in de hoeven en onderbenen. Wintervoetpijn of winterbevangenheid komt het vaakst voor bij paarden die ppid hebben, insulineresistent zijn of schade hebben in hun hoeven door een hoefbevangenheid in het verleden.
Stress bij wintervoetpijn
Door de aanmaak van cortisol ontstaat dus een vernauwing van de bloedvaten in de hoef. De verminderde bloedtoevoer veroorzaakt pijn in de hoeven, zeker als de ondergrond hard of hobbelig is. Die pijn zorgt voor stress en die stress veroorzaakt de aanmaak van nog meer cortisol. Zo gaat het van kwaad tot erger.
Wintervoetpijn herkennen en behandelen
Wintervoetpijn herken je aan:
- Kreupelheid of korte, stijve passen
- Geen koorts
- Geen warme hoeven
- Geen pulsatie in de ondervoet
De oplossing zit voor een deel in het warmhouden van je paard. Doe hem een deken om en gebruik eventueel zelfs zachte beenbeschermers als het echt hard vriest. Ook hoefschoenen kunnen je paard helpen om de circulatie op gang te houden en de pijn bij het lopen te verminderen. Een paard met winterbevangenheid mag – als dat gaat – wel (voorzichtig) bewegen, op een zachte ondergrond, om de circulatie te ondersteunen.
Conclusie: hoefpijn in de winter
Ook in de winter kan je paard dus hoefbevangen raken, door fructaan in het gras of te veel suikers in het rantsoen. Maar ook wintervoetpijn, oftewel winterbevangenheid, kan ervoor zorgen dat je paard korte passen maakt of zelfs kreupel loopt. Het is belangrijk om goed uit te zoeken wat er aan de hand is, want de behandeling van deze twee aandoeningen is heel verschillend! Kom je er niet uit? Raadpleeg dan je dierenarts.
