‘Tegen de wei is niet op te voeren’: Deze voedingsstoffen zitten wel in gras, maar niet in hooi
Als je paard in de zomer volop weidegang heeft en in de winter op stal staat, dan herken je deze oude wijsheid misschien wel: “Tegen de weide valt niet op te voeren”. Een paard is bijna nooit zó glimmend, vitaal en energiek als wanneer hij in de wei staat. Hoe komt dat? Welke voedingsstoffen zitten wel in gras en niet in hooi? En hoe kun je - ook in de winter - zo dicht mogelijk bij de fantastische effecten van gras komen met je voerbeleid?
Vitamine E
Voeding
Weiland
24 september '21 • 4 min leestijd
Hooi is natuurlijk niks anders dan gedroogd gras, maar helaas gaat bij dat drogen wel één en ander verloren. Met name aan vitaminen en vetzuren. Als je paard korter dan vier uur per dag op de weide staat, of een graasmasker draagt, dan is het nodig om een aantal voedingsstoffen aan te vullen. Met een supplement of een balancer bijvoorbeeld. Alleen hooi is echt niet voldoende, ook niet voor sobere rassen!
Vitamine A voor de ogen, de groei en de vruchtbaarheid
Vitamine A en vitamine E zijn de belangrijkste vitaminen om rekening mee te houden, wanneer een paard (bijna) geen weidegang heeft. Vitamine A speelt een belangrijke rol bij het zicht, de vruchtbaarheid, de voortplanting en de ontwikkeling van jonge paarden. In het paardenlichaam wordt caroteen uit gras omgezet in vitamine A. In groen gras zit genoeg caroteen, met een klein beetje vet, dat nodig is voor de omzetting. Maar na de oogst van gras, gaat het gehalte aan caroteen heel snel achteruit . Hooi bevat na enkele maanden opslag bijna geen caroteen meer. Veel mensen geven hun paard wortels in de winter. Op zich geen slecht idee, want wortels bevatten caroteen. Maar het is niet genoeg: je moet een paard zo’n 7 à 10 kilo wortels per dag voeren om aan de dagelijkse hoeveelheid te komen. Gezien het suikergehalte van wortels en het risico op diarree is dat echt geen goede optie!
Vitamine E
Vitamine E is een heel belangrijk vitamine, onder meer voor de spieren, het zenuwstelsel en de weerstand. Het werkt als anti-oxidant tegen weefselschade en zorgt voor herstel na inspanning. Een paard kan zelf geen vitamine E aanmaken. Daarom moet het in de voeding zitten. Net als bij vitamine A, is ook bij vitamine E een kleine hoeveelheid vet nodig om de vitamine op te nemen in het lichaam. Grazende paarden krijgen meestal voldoende vet binnen van groen gras om aan deze behoefte te voldoen. En in groen gras zit ook ruim voldoende vitamine E. Vitamine E gaat snel verloren bij het drogen van ruwvoer. Het gehalte aan vitamine E in hooi kan erg variëren. Paarden kunnen een kleine voorraad aan vitamine E opslaan. Als paarden zo’n acht à tien maanden per jaar volop op de wei staan en geen grote inspanningen hoeven te leveren, dan kan hun eigen voorraadje voldoende zijn om de winter door te komen. Maar jonge paarden, drachtige merries en sportpaarden hebben meer nodig en krijgen dus veel sneller een tekort aan vitamine E als ze niet op de weide staan. Een tekort kan onder meer leiden tot spierzwakte, stijfheid en een slechte weerstand. Daarom is het verstandig om groeiende paarden, drachtige merries en sportpaarden vitamine E bij te geven als ze niet volop op het gras staan.
Vitamine C
Vers gras bevat - net als andere verse ‘groente’ - vrij veel vitamine C. Deze vitamine heeft een antioxiderende werking en een gunstig effect op de herstelfunctie van het lichaam. Vooral de huid en het bindweefsel hebben vitamine C nodig. Daarnaast is deze vitamine belangrijk voor de energiehuishouding en hormooncyclus. Gezonde paarden krijgen niet zo snel een tekort aan vitamine C. Ze kunnen het namelijk zelf aanmaken in de lever. Mensen kunnen dat niet. Maar paarden kunnen, bijvoorbeeld door stress, een overbelaste lever hebben. Dan werkt de aanmaak minder goed. Ook paarden met een verminderde leverwerking door ziekte of ouderdom, kunnen een tekort krijgen aan vitamine C, als ze geen vers gras eten. Daarom kan voor oudere paarden of paarden met veel stress, huidproblemen of leveraandoeningen extra vitamine C nodig zijn.
Vitamine D
Vitamine D is nodig voor de opname van calcium en fosfaat en de vorming van sterke botten. Ook voor de lever, de suikerstofwisseling en de weerstand is vitamine D belangrijk. Het ontstaat onder invloed van daglicht op de huid. Als een paard zomereczeem of andere allergie heeft, snel verzuurt, veel inspanning moet leveren in de groei of juist oud is, dan heeft hij meer vitamine D nodig. Als paarden niet veel buiten komen of als ze permanent een (insecten/UV)deken op hebben, dan kan vitamine D een probleem worden. Voor deze paarden is aanvulling nodig.
Omega-3 vetzuren
Vers gras bevat omega-3 vetzuren. Zoals gezegd is een klein beetje vet is van belang voor de opname van vitamine A en vitamine E. Maar omega-3 vetzuren, vooral DHA, zijn ook om andere redenen belangrijk. Ze dragen bij aan een gezonde vacht, goed werkend immuunsysteem en minder spierverzuring. En ook voor deze vetzuren geldt: groeiende paarden, oudere paarden en sportpaarden hebben meer nodig. Krijgt je paard geen vers gras? Zorg dan dat je de omega-3 vetzuren aanvult. Het liefst met gelijkopneembare EPA en DHA. Dit zit in bijvoorbeeld zalmolie en algenpoeder. Lijnzaadolie bevat enkel ALA welke het paardenlichaam zelf nog moet omzetten naar EPA en DHA.
Samenvatting: Tekorten bij weinig weidegang
Wanneer een paard geen weidegang krijgt, of minder dan vier uur per dag, dan ontstaat een tekort aan een aantal belangrijke voedingsstoffen. In hooi zit niet voldoende vitamine A, vitamine E en mogelijk ontstaat ook een tekort aan vitamine C, vitamine D en Omega-3 vetzuren. Daarom is het voor alle paarden belangrijk dat ze in de winter naast hooi ook een balancer of vitaminebrokje krijgen. Een paard sober houden kan verstandig zijn, maar ga hierin niet te ver. Zeker niet als je een inspanning van je paard verwacht, of als hij in de groei is of juist oud! Een verminderde weerstand, spierstijfheid en energieverlies kunnen het gevolg zijn van tekorten aan vitamine A, C, D en E of door een tekort aan Omega-3 vetzuren. Merk je één van deze verschijnselen bij je paard? Zet dan een balancer of supplementen in!