Magnesium is een belangrijk mineraal. In het paardenlijf zorgt het onder meer voor de energieoverdracht in de spiercellen. Ook het zenuwstelsel en het immuunstelsel hebben magnesium nodig. Hoeveel magnesium een paard nodig heeft, hangt onder meer af van de leeftijd van een paard en de hoeveelheid arbeid die het dier verricht. Een sportpaard heeft bijvoorbeeld meer magnesium nodig dan een recreatiepaard en een merrie met een veulen aan de voet heeft meer nodig dan een volwassen ruin.

Magnesiumtekort bij paarden

Zieke paarden hebben vaak een magnesiumtekort, zeker wanneer ze (ook) diarree hebben. Nederlands onderzoek van de Gezondheidsdienst voor dieren liet in 2009 zien dat zo’n 50% van de zieke paarden een tekort heeft en maar liefst 25% van de gezonde paarden ook. Wanneer je een magnesiumtekort niet via de voeding aanvult, dan is dat een probleem. Het paard heeft namelijk echt magnesium nodig. Het mineraal speelt een rol in ruim 300 enzymatische reacties en is essentieel voor een gezonde celfunctie. Als een tekort aan magnesium niet wordt aangevuld, dan zal de magnesiumreserve worden aangesproken. Die bevindt zich in de botten. Een magnesiumtekort verzwakt daarom de botstructuur; magnesium wordt uit de botten gehaald om de spieren en het zenuwstelsel te laten functioneren. Wist je dat bij een magnesium tekort dit ook zichtbaar kan zijn bij de galop? En dan met name het aanspringen? Een paard dat vaak overkruist aanspringt of in de verkeerde galop aanspringt kan een magnesium tekort hebben.

Calcium en magnesium: samenwerking en concurrentie in het paardenlichaam

De magnesiumopname van een paard is afhankelijk van de opname van andere mineralen. Zo neemt de magnesiumopname toe, bij het voeren van extra zout. De magnesiumopname neemt af bij een overschot aan calcium en fosfor in het rantsoen. Magnesium, calcium en fosfor zijn alle drie belangrijk voor het skelet van een paard. Daarnaast hebben magnesium en calcium een belangrijke rol in de spieren. Calcium zorgt voor het aanspannen van de spieren en magnesium voor ontspanning. Na een stevige sportprestatie of heftige stress kan een paard daarom een tekort aan magnesium ontwikkelen. Belangrijk om te weten: Calcium en magnesium worden via dezelfde transportkanalen door het lichaam vervoerd. Als er te veel calcium is, kan magnesium niet meer opgenomen of getransporteerd worden. Soms is een verkeerde verhouding tussen de twee mineralen dus het probleem. Dan is er eigenlijk geen magnesiumtekort, maar een calcium-overschot. In de ideale situatie is de verhouding calcium – fosfor - magnesium in het totale rantsoen van een paard: 2-1-1.

Mineralentekort in ruwvoer paard

Nederlands ruwvoer is vaak arm aan mineralen. Door verzuring (overbemesting) van de Nederlandse bodems spoelt magnesium uit. Daarom bevat Nederlands hooi en Nederlands gras vaak relatief weinig magnesium. Of dit ook voor jouw ruwvoer of weiland geldt, kan je testen met een scan. Sommige ruwvoersoorten, zoals luzerne, bevatten wel veel calcium, maar weinig magnesium. Krachtvoer bevat meestal fosfor uit granen. In sportbrok is dit vaak aangevuld met calcium en magnesium. Maar wist je dat door deze granen in krachtvoer een paardenlichaam juist meer magnesium nodig heeft?

Heeft mijn paard een magnesiumtekort?

Het is best ingewikkeld om een tekort aan magnesium bij een paard aan te tonen. In het bloed meten heeft weinig zin, omdat de magnesiumconcentratie in het bloedplasma uit de botten wordt aangevuld. Bovendien is het ook afhankelijk van wat het paard voorafgaand aan de bloedafname gegeten heeft. Je moet daarom kijken naar de symptomen van een magnesiumtekort, om een idee te krijgen. Een magnesiumtekort kan bij je paard spelen als hij één of meer van de volgende symptomen vertoont:

• Spierstijfheid, slechte prestaties
• Overkruist aanspringen in galop
• In de verkeerde galop aanspringen
• Stress, nervositeit, kijkerigheid
• Insulineresistentie, dikke manenkam, EMS
• (Gevoelig voor) hoefbevangenheid

Welke soort magnesium is geschikt voor paarden?

Wanneer je een magnesiumtekort vermoedt, kun je een tijdje extra magnesium gaan geven en kijken of je paard daarvan opknapt. Een teveel aan magnesium wordt uitgeplast, dus dit is geen gevaarlijk experiment. Wel moet je goed opletten in welke vorm je de magnesium voert. Er zijn namelijk veel soorten magnesium die voor paarden slecht opneembaar zijn. Dat is in feite weggegooid geld. Magnesiumcitraat is vrij goed opneembaar en wordt dan ook vaak gebruikt. Het enige vervelende is dat deze organische vorm van magnesium dezelfde route gebruikt als calcium. Als je magnesiumcitraat voert, moet je dus goed opletten dat de verhoudingen met de andere mineralen kloppen. Je kunt ook magnesiumchelaat gebruiken. Dit is de best opneembare vorm voor paarden. Dat komt omdat ‘chelaat’ betekent dat de magnesium gebonden is aan een eiwit. Het wordt door het lichaam dan ook als een eiwit herkend en op een andere manier opgenomen dan citraat. Magnesiumchelaat omzeilt op die manier de concurrentie met mineralen zoals calcium of fosfor. Het lichaam beschouwt het als een aminozuur en neemt het goed op. Magnesiumchelaat wordt ook wel magnesium bisglycinaat genoemd. Veel magnesiumchelaat is in poedervorm. Als je de best opneembare vorm wilt hebben, kies dan voor vloeibaar magnesiumchelaat. Dat kan direct door de darmwand, zonder eerst opgelost te hoeven worden. Daarnaast is het algemeen bekend dat mineralen in vloeibare vorm altijd beter worden opgenomen dan in vaste vorm. Dit geldt ook voor vloeibare magnesium.

Vitamine B: voor zenuwstelsel en energiehuishouding

Magnesium kun je het beste in combinatie met vitamine B voeren, omdat een aantal soorten vitamine B ook een rol spelen in de energiehuishouding van de cellen, net als magnesium. Door ze gelijktijdig te supplementeren, krijg je een versterkend effect. Vitamine B2, ook wel riboflavine genoemd, is belangrijk bij de koolhydraatstofwisseling. Vitamine B6 (pyridoxine) draagt bij aan de aminozuurstofwisseling een gezond zenuwstelsel en het immuunsysteem. Het zorgt er bovendien voor dat magnesium gemakkelijker de celwand passeert. Vitamine B12 helpt de productie van rode bloedcellen (belangrijk voor zuurstofopname en uithoudingsvermogen) en de glucose-stofwisseling. Een supplement met zowel vitamine B als magnesium is goed in te zetten voor de spieren. Zeker voor sportpaarden vormt het een prettige combinatie.

Tryptofaan: essentieel aminozuur

Naast B-vitamines is ook tryptofaan een mooie aanvulling op het mineraal magnesium. Tryptofaan is een essentieel aminozuur. Dat betekent dat het paard dit aminozuur niet zelf kan maken, maar dat het in zijn voeding moet zitten. Tryptofaan is de bouwstof voor de serotonine. Serotonine is een zogenaamde neurotransmitter, belangrijk voor bijvoorbeeld humeur, slaap, stress, stemming, geheugen en emoties zoals angst. Tryptofaan helpt om spanning af te voeren en zorgt dat een paard gemakkelijker met stressvolle situaties om kan gaan. Je kunt je wel voorstellen dat tryptofaan en magnesium elkaar aanvullen en versterken op deze gebieden.

Conclusie: Voer goed opneembaar magnesium, met extra’s

Als je een magnesiumtekort vermoed bij je paard, dan kun je magnesium aan zijn voeding toevoegen. Gebruik hiervoor de goed opneembare vorm, bij voorkeur vloeibaar magnesiumchelaat. Een aanvulling met vitamine B zorgt voor een gunstig effect op de spieren en energiehuishouding. Daarnaast zorgt vitamine B6 ervoor dat magnesium gemakkelijker de celwand passeert. Tryptofaan erbij geeft een extra vermindering van nervositeit en stress. Check bovendien of je geen overschot aan calcium voert, want dat kan de opname van magnesium blokkeren.

Bronnen

Stewart AJ. Magnesium disorders in horses. Vet Clin North Am Equine Pract. 2011 Apr;27(1):149-63. doi: 10.1016/j.cveq.2010.12.009. PMID: 21392659.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21392659/

Hypomagnesemia in Hospitalized Horses. Anna M. Johansson, Sarah Y. Gardner, Samuel L. Jones, Laura R. Fuquay, Virginia H. Reagan,and Jay F. Levine.

File # 27emJ Vet Intern Med2003;17:860–867. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.1111/j.1939-1676.2003.tb02526.x