Het woord ‘depressie’ is een term die soms nogal breed gebruikt wordt. Officieel is een depressie een psychische aandoening, maar veel mensen gebruiken het begrip ook voor een dipje in de stemming of een periode van je mentaal ‘wat minder goed voelen’. Een klinische (medisch vastgestelde) depressie is echt iets anders en vraagt om een medische behandeling door professionals. Het is een ziekte. Daar staat tegenover dat een winterdip weliswaar heel vervelend kan zijn, maar meestal wel relatief gemakkelijk op te lossen is of uiteindelijk vanzelf weer overgaat. Het verschijnsel ‘winterdip’ is waarschijnlijk voor heel veel mensen herkenbaar. En ook paarden kunnen er last van hebben!

Winterdip bij paarden

Paarden krijgen om andere redenen een winterdip dan mensen. Ze denken bijvoorbeeld niet: ‘dit koude en natte weer houdt nog vier maanden aan, hoe kom ik daar doorheen?’. Ook vinden ze koud weer vaak helemaal niet zo erg, al is eindeloze regen wel vaak vervelend voor paarden. Met een waterdichte deken is het comfort echter al veel hoger en zie je dat paarden die de keuze hebben ook in de stromende regen vaak buiten blijven staan, zelfs al is er een schuilstal aanwezig. Waar paarden in de winter wél vaak last van hebben, is de overgang van veel buiten staan en weidegang naar veel meer op stal staan en vooral hooi eten. Dit is dan ook een overgang die geleidelijk moet gebeuren. Daarnaast moet je er in de winter op letten dat je paard voldoende vrije beweging blijft krijgen. Als dat maar beperkt mogelijk is, probeer dan wat andere beweegmomenten in te voeren, bijvoorbeeld met behulp van een stapmolen of door naast je reguliere trainingen wat vaker te gaan wandelen of longeren. Het is niet optimaal, maar het is in elk geval beter dan stilstaan.

Chronische stress voorkomen

Langdurige of chronische stress leidt tot allerlei veranderingen in de hormoonbalans bij paarden. Het zorgt dus voor echte lichamelijke problemen. Om langdurige stress te voorkomen, is ten eerste goede voeding (met voldoende ruwvoer van goede kwaliteit) als basis van groot belang. Daarnaast is goed stalmanagement met voldoende vrije beweging (ook in de winter) en sociaal contact met vriendjes heel erg belangrijk voor je paard. Zelfs als het lijkt dat ze staan te ‘niksen’ (de paarden spelen of kroelen niet bijvoorbeeld) is de nabijheid van soortgenoten essentieel voor het paard om sociaal gedrag uit te voeren en daarmee zijn mentale behoeftes te vervullen. Hierdoor blijft je paard ook geestelijk in balans. Lichaamsbeweging en training is – net als bij mensen – ook een belangrijke uitlaatklep voor paarden. Het zijn bewegingsdieren die in de vrije natuur gemiddeld 16 km per dag lopen om hun voedsel te verzamelen. Door hun lijf in beweging te houden blijven ze ook mentaal gezond en worden afvalstoffen en stresshormonen afgevoerd.

Miscommunicatie kan tot depressie leiden

Paarden die veel en langdurig stress ervaren kunnen kenmerken van een depressie gaan vertonen. Dat betekent onder meer: zich terugtrekken, niet meer nieuwsgierig zijn als er iets gebeurt, angstig gedrag vertonen of slecht reageren op hulpen. Langdurige stress kan veroorzaakt worden door onder meer: verkeerde voeding, verkeerd management, te weinig vrije beweging, ongunstige trainingsmethodes, overtraining, een gebrek aan keuzevrijheid in het dagelijks leven en niet begrepen worden bij pogingen tot communicatie met zijn omgeving. Dat laatste is een hele lastige, want paarden communiceren vaak erg subtiel en op een manier die door paardeneigenaren vaak slecht begrepen wordt. Uit lichaamstaal en gezichtsuitdrukkingen van paarden kun je als eigenaar heel veel opmaken, maar lang niet iedereen is hiermee bekend. Als je paard steeds niet begrepen wordt door de mensen in zijn omgeving, kan hij op den duur stoppen met communiceren en zich terugtrekken. En dat lijkt dan wel weer verdacht veel op (klinisch) depressief gedrag bij mensen.

Help, mijn paard doet depressief!

Vertoont je paard kenmerken van chronische stress of een mentale dip? Dan kun je als baasje echt wel iets doen om je paard te helpen. Kijk ten eerste goed naar het stalmanagement en de voeding. Verveelt je paard zich om dat hij in de winter erg veel in zijn eentje op stal staat? Probeer daar dan iets aan te doen en haal je paard vaker uit zijn box, bijvoorbeeld om speurwerk te doen, een wandeling te maken of wat grondwerk- en ontspanningsoefeningen te doen. Gewoon een lange poetsbeurt mag natuurlijk ook. Of zet je paard nog even extra een keertje buiten met een vriendje, zelfs als het al donker is of een beetje regent. Geef ze een bal of een ander interessant object en laat ze even chillen. Ga ook na of je paard wel voldoende ruwvoer krijgt, door de dag en nacht heen. Gebruik slowfeeders of geschikte hooinetten om je paard langer bezig te houden en het voer beter over de dag te verdelen. Tenslotte zijn er ook supplementen die je paard helpen om stress te verminderen. Denk hierbij aan magnesium en kruidnagel, die het zenuwstelsel en de signaaloverdracht ondersteunen. Kruiden kunnen helpen bij stressmomenten zoals een wedstrijd of een verhuizing.