Houd weerstand fokmerrie hoog voor de bevalling!
Wist je dat veulens vrijwel zonder immuunsysteem worden geboren? Slechts een klein deel van de benodigde antistoffen komt al voor de geboorte via de placenta naar het veulentje toe. Alle andere antistoffen die ze nodig hebben om virussen en bacteriën baas te kunnen, krijgen ze uit de biest van de merrie. Dat is de eerste melk, die direct na de geboorte geproduceerd wordt.
Mineralen
Rozenbottel
Vitamine E
6 maart '23 • 4 min leestijd
Die biest is dus ontzettend belangrijk voor het veulen! Een veulentje dat te weinig biest binnenkrijgt, is erg kwetsbaar en kan snel achteruitgaan. Maar het veulen moet niet alleen voldoende biest drinken, ook de kwaliteit van die biest is heel essentieel. De merrie kan alleen goede biest aanmaken wanneer haar eigen immuunsysteem goed op peil is. En daar kun je haar als eigenaar bij helpen.
Vitaminen en mineralen voor weerstand fokmerrie
Een groeiend veulen in de baarmoeder trekt veel mineralen, vitaminen en ook eiwitten en aminozuren van de merrie weg. Dat is logisch, want het veulen moet al zijn botten, spieren, organen en andere weefsels aanmaken en daar zijn veel bouwstoffen voor nodig. De merrie moet die bouwstoffen aanleveren. Vooral in de laatste drie à vier maanden van de dracht, als het veulen snel in omvang groeit, is dat best veel. Al die vitaminen en mineralen moet de merrie uit haar voeding halen. Goede kwaliteit ruwvoer is natuurlijk belangrijk, maar daarnaast zul je eigenlijk altijd wat extra moeten geven. Er zijn speciale balancers voor drachtige merries, waar calcium, magnesium, spoorelementen, aminozuren en eiwitten in zitten. Vitamine E is heel belangrijk voor de overdracht van antistoffen naar het veulen in de laatste maand van de dracht. Als je merrie niet op vers gras staat, is aanvullen met goed opneembare vitamine E daarom ook aan te raden. Ook vitamine C kan als antioxidant een goede rol spelen. Als je merrie niet op gras staat, of als het gras nog kort is, kan je rozenbottel aanbieden als onderdeel van een mineralenbuffet. Dat is lekker en bevat veel vitamine C.
Bevalling soepel verlopen
Uit wetenschappelijk onderzoek is al lang bekend dat de vitaminen- en mineralenstatus van de merrie invloed heeft op de bevalling. Een merrie die de juiste voeding heeft gehad in de maanden voordat het veulen geboren wordt, heeft meer kans op een soepele bevalling. Zowel vitamine E als bepaalde mineralen (calcium, magnesium) hebben direct invloed op de bevalling. Wanneer je merrie voldoende vitamine E krijgt, is de kans op een soepele bevalling groter. Wanneer de vitaminen en mineralen op orde zijn in de voeding, is de kans lager dat de merrie bijvoorbeeld ‘aan de placenta blijft staan’. Dit is een nare complicatie waar de dierenarts aan te pas moet komen. Die dient dan een wee-opwekker toe of haalt de placenta met behulp van water voorzichtig los. Het is belangrijk dat de gehele placenta uit je merrie komt, als er delen achterblijven kunnen die gaan ontsteken en zelfs de dood van je merrie veroorzaken! Temperatuur je merrie daarom altijd in de eerste dagen na de bevalling. Overigens zijn niet alleen de vitaminen en mineralen van invloed hierop. Bij Friese merries is uit onderzoek gebleken dat ook de mate van inteelt van het veulen veel invloed heeft op aan de nageboorte blijven staan. Hoe minder inteelt, hoe lager de kans daarop.
Beste start
Een gezonde merrie met een goed immuunsysteem geeft ook goede biest aan haar veulen. Dierenartsen doen tegenwoordig vaak een dag na de geboorte een test op antistoffen bij veulentjes, om te checken of de biest zijn werk heeft gedaan. Als dat niet zo is, kun je er dan nog wat aan doen met kunstbiest. Als de merrie bijvoorbeeld in de dagen voorafgaand aan de geboorte veel melk uit het uier verloor, kan het zijn dat het veulen te weinig biest heeft binnengekregen. Het is dus verstandig om dit te controleren.
Zoogperiode
Ook tijdens het zogen van het veulen is het belangrijk om je merrie genoeg mineralen en vitaminen te geven. Want via de melk zorgt zij de eerste maanden nog steeds voor de bouwstoffen van je veulen. En die kleine heeft heel veel voeding nodig voor de aanleg van een gezond skelet en de groei. Naast magnesium en vitamine E raden we daarom ook aan om goed opneembaar silicium aan de merrie te geven. Dit helpt bij het herstel van haar bindweefsel en banden, omdat het de collageenproductie stimuleert. Maar ook is het van cruciaal belang – via de melk - voor de opbouw van kraakbeen, pezen, gewrichten, spieren en banden bij het veulen. In sommige gevallen kunnen naast vloeibaar silicium, ook spoorelementen en mineralen uit Beringzeewater een goede bijdrage leveren. Als je merrie hooi krijgt van arme gronden bijvoorbeeld.
Bronnen:
Mitsuo Ishii etal. 2002. Effects of vitamin E and selenium administration on pregnant, heavy draft mares on placental retention time and reproductive performance and on white muscle disease in their foals. Journal of Equine Veterinary Science. Volume 22, Issue 5, May 2002, Pages 213-220. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0737080602700361
Sevinga, M.; Barkema, H. W.; Hesselink, J. W. Retained placenta in Friesian mares: incidence, risk factors, therapy, and consequences. Pferdeheilkunde, 2001, 17.6: 619-622.
Mohd Mutalip SS, Ab-Rahim S, Rajikin MH. Vitamin E as an Antioxidant in Female Reproductive Health. Antioxidants (Basel). 2018;7(2):22. Published 2018 Jan 26. doi:10.3390/antiox7020022