Hoeveel vitaminen en mineralen heeft mijn paard nodig?
Elk paard heeft vitaminen en mineralen nodig voor alle dagelijkse levensfuncties. Maar hoeveel precies? En welke vitaminen en mineralen zijn vooral belangrijk? We zetten het voor je op een rijtje, met daarbij enkele belangrijke weetjes over de voedingsbehoefte van je paard.
Mineralen
Voeding
4 februari '25 • 4 min leestijd
Er zijn natuurlijk heel veel mineralen, vitaminen en ook bijvoorbeeld aminozuren die je paard nodig heeft. Veel van deze stoffen zitten in meer of mindere mate in het ruwvoer, zoals hooi of gras. Voor veel paarden is het verstandig om daarnaast een balancer te geven of de mineralen en vitaminen op een andere manier aan te vullen.
Belangrijke vitaminen en mineralen voor je paard
In de tabel hieronder zie je de dagelijkse behoefte van je paard voor wat betreft de belangrijkste vitaminen, mineralen en essentiële aminozuren.
| Mineraal / Vitamine | Basisbehoefte per kg lichaamsgewicht | Basisbehoefte paard 600 kg |
|---|---|---|
| Calcium ^ | 0,052 gr | 31 gr (44^) |
| Fosfor ^ | 0,037 gr | 22 gr (22^) |
| Magnesium ^ | 0,015 gr | 9 gr (22^) |
| Natrium | 0,026 gr | 16 gr |
| Kalium | 0,065 gr | 39 gr |
| Silicium | 0,002 mg | 120 mg |
| Koper | 0,2 mg | 120 mg |
| IJzer | 0,8 mg | 480 mg |
| Zink | 0,8 mg | 480 mg |
| Mangaan | 0,8 mg | 480 mg |
| Selenium** | 0,002 mg | 1,2 mg |
| Jodium** | 0,007 mg | 4,2 mg |
| Kobalt | 0,001 mg | 0,6 mg |
| Chroom | Niet bekend | Niet bekend |
| Zwavel | 0,03 gr | 18 gr |
| Vitamine A | 30 I.E. | 18.000 I.E. |
| Vitamine D3 | 6,6 I.E. | 3.960 I.E. |
| Vitamine E | 1 mg | 600 mg |
| Vitamine B1 | 0,06 mg | 36 mg |
| Vitamine B2 | 0,04 mg | 24 mg |
| Lysine ^^^ | 0,054 gr | 32 mg |
| Micro / sporenelementen ^^^^ | 0,02ml | 12 ml |
Legenda:
- gr = gram
- mg = miligram
- µg = microgram
- ml = milliliter
- I.E. = Internationale Eenheden (ook wel I.U. genoemd)
Opmerkingen bij tabel:
^ = Calcium, fosfor en magnesium volgen dezelfde opnameroute in het lichaam en kunnen elkaar in de weg zitten. Als je teveel calcium voert, kan de opname van magnesium daarom lager zijn, bijvoorbeeld. Je moet daarom niet alleen kijken naar de minimale hoeveelheid van elk van deze mineralen die je paard nodig heeft, maar ook naar de verhouding tussen deze drie. De ideale calcium/fosfor/magnesium verhouding voor een volwassen paard is 2:1:1. Dit zal vaak betekenen dat je bij een voldoende hoeveelheid fosfor en calcium meer dan de minimale behoefte aan magnesium moet voeren, zie de getallen tussen haakjes in de tabel. Vaak vormt magnesium het knelpunt, zeker ook omdat dit weinig in het Nederlandse hooi zit. Een oplossing daarvoor is om een vorm magnesium te voeren die níet via dezelfde route als calcium en fosfor wordt opgenomen. Dat is magnesiumchelaat, dat door het lichaam als een aminozuur gezien wordt en daardoor beter opneembaar is bijvoorbeeld magnesiumoxide.
^^ = voorkom overdosering van selenium en jodium: deze elementen kunnen al vanaf ongeveer acht keer de basisbehoefte toxisch zijn.
^^^ = Voor een goede werkzaamheid van het aminozuur Lysine is het van belang dat het paard ook voldoende vitamine B6 binnenkrijgt. Hiervan is echter geen basisbehoefte norm bekend.
^^^^ = sporenelementen hoef je niet per se elke dag aan te vullen, dit kan bijvoorbeeld door middel van een mineralenbuffet waarbij het paard zelf kan kiezen.
Basisbehoefte of meer?
De basisbehoefte die in de tabel wordt weergegeven geldt voor een volwassen paard dat niet werkt en niet drachtig is. Paarden die in training staan hebben een hogere behoefte aan vitaminen en mineralen. Veelal is dat zo’n 10 tot 15% meer, maar in het geval van bijvoorbeeld vitamine E is dat wel 1,5 tot 2 keer zoveel. Drachtige merries hebben ook een hogere behoefte, zeker in de laatste maanden van de dracht. Voor volledige tabellen kun je kijken op Voervergelijk.
Wordt alles wel opgenomen?
Als je de juiste hoeveelheden vitaminen en mineralen aanbiedt aan je paard, via het hooi, het voer en eventueel een supplement, dan is het logisch om te denken dat je paard daarmee in zijn behoeften kan voorzien. In veel gevallen zal dat ook zo zijn. Toch is het goed om je te realiseren dat er factoren zijn die de opname van vitaminen en mineralen negatief kunnen beïnvloeden. We noemden hierboven al de concurrentie tussen de mineralen calcium, fosfor en magnesium, die via dezelfde route worden opgenomen en daarom in de juiste verhouding gegeven moeten worden. Maar ook vitamine A en vitamine E kunnen met elkaar concurreren, en dat geldt ook voor de opname van zink en koper. Een teveel van het één, kan een tekort aan het ander veroorzaken.
Andere zaken om op te letten:
- Bacteriën, schimmels en gisten in het voer (door slechte opslag) zorgen voor lagere opname
- Verminderde opname door wormschade in de darmen
- Te weinig gezonde vetten in het dieet waardoor bepaalde vitaminen niet goed opgenomen worden (bijvoorbeeld vitamine E)
- Een verminderde galfunctie in de darmen kan ook de vitamineopname verstoren
- Stress en ziekte hebben een negatief effect op opname van mineralen en vitaminen
- Verschillende paardenrassen verschillen onderling in stofwisseling en opname
Maatwerk
Voor kalium en zink is al aangetoond dat er een verschil is tussen bijvoorbeeld Engels Volbloeds en Arabieren in hoeveel ze in hun bloed opnemen, bij dezelfde hoeveelheid in het voer. Helaas is dit soort informatie nog niet voor alle paardenrassen beschikbaar. Omdat ook bijvoorbeeld de wormen-geschiedenis van een paard belangrijk is voor de daadwerkelijke opname, blijft het verstandig om altijd goed naar je paard te blijven kijken. Vertoont je paard tekenen die bij een mogelijk tekort of overmaat horen? Pas je rantsoen dan aan. Ook een bloedonderzoek kan voor een deel van de vitaminen en mineralen meer inzicht geven. Niet voor allemaal trouwens, omdat het lichaam van bepaalde stoffen een ‘reservoir’ heeft, bijvoorbeeld in de lever of in de botten. Als er een tekort is, wordt eerst het reservoir aangesproken, maar blijft het bloedbeeld hetzelfde. Je merkt een tekort dan vaak pas laat op, doordat er problemen ontstaan. Je dierenarts kan je vertellen voor welke stoffen het bij jouw paard zinvol kan zijn om ‘een bloedje te trekken’.
