Zand eten hoort bij de natuur

Van nature eten paarden ook zand, of tenminste grond. Zwarte grond is namelijk rijk aan diverse mineralen en bevat ook de wortels van veel planten. Eigenlijk dus een hele voedzame toevoeging aan het rantsoen als je puur naar de mineralen kijkt van zwarte grond. Het is daarom niet raar dat paarden grond likken/eten, dat is een natuurlijke behoefte. Vaak zie je dat deze behoefte stijgt in de ruiperiode, in deze periode hebben paarden een verhoogde behoefte aan mineralen om de nieuwe vacht aan te kunnen maken. Uiteraard is het wel de bedoeling dat het grond eten binnen de perken blijft en geen gezondheidsschade oplevert. Maar eet jouw paard af en toe wat grond, vooral zwarte grond, dan hoef je niet direct in de paniek te schieten. Pas wel op als jouw paard wit/geel zand eet, daar kan een paard geen mineralen uit halen waardoor hij zand blijft eten en er gezondheidsproblemen kunnen ontstaan.

Reden 1: Een tekort aan het mineraal silicium

De belangrijkste reden dat paarden zand gaan eten is een tekort aan het mineraal silicium. Silicium is een mineraal dat belangrijk is voor vele processen in het paardenlichaam. Bijvoorbeeld voor de aanmaak van botten, kraakbeen, hoeven en vacht. Paarden hebben er niet heel veel van nodig, maar het dient wel voldoende beschikbaar te zijn in het rantsoen. Silicium zit niet in mineralen balancers en paarden krijgen via vers gras te weinig silicium binnen. Daarnaast is silicium een lastig mineraal wat alleen in vloeibare vorm goed opneembaar is. Aangezien zand voor een groot deel uit silicium bestaat, is het logisch dat paarden via zandeten silicium binnen proberen te krijgen. Helaas is de silicium in zand niet opneembaar voor paarden waardoor de tekorten in het lichaam niet worden aangevuld en paarden blijven zand likken. Kies daarom altijd voor vloeibare gehydroliseerde silicium, dat is de enige vorm die in hoge concentratie goed opneembaar is voor paarden (en mensen).

Reden 2: Een algemeen mineralen tekort

Niet alleen een tekort aan het mineraal silicium zorgt ervoor dat paarden zand gaan eten. Ook andere mineralen kunnen hiervan de oorzaak zijn. Vooral paarden die geen mineralen balancer gevoerd krijgen (of maar weinig krachtvoer krijgen), hebben gemakkelijk een tekort aan mineralen. Wel zie je vaak dat paarden die een algemeen tekort hebben aan mineralen echt kuilen gaan graven op zoek naar wortels en zwart zand. Dat zand is namelijk rijker dan wit/geel zand.

Likt je paard zand? Kijk dan altijd kritisch het rantsoen. Een handje/halve schep brok/muesli is namelijk niet voldoende om te voldoen aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamines en mineralen. Wist je dat een lichaam meer mineralen nodig heeft wanneer je een graanrijke brok geeft? Check het label van je brok maar eens op vulstoffen van granen. Geef bij voorkeur een mineralen balancer van goede kwaliteit (Agrobs, Vitalbix, Metazoa etc) en vul eventueel aan met vloeibare mineralen van Beringzeewater concentraat

Reden 3: Verveling

Zandeten kan ook ontstaan door verveling. Paarden die geen uitdaging hebben in de paddock en/of geen soortgenoten heeft gaat zich vervelen. Hierdoor kan de slechte gewoonte ontstaan dat paarden uit verveling gaan zand eten. Zorg daarom altijd voor direct contact met soortgenoten, toegang tot ruwvoer (dit kunnen ook takken zijn) en een uitdagende omgeving. En maak altijd gebruik van slowfeeders op verschillende plekken.

Reden 4: Wormen

Wist je dat sommige paarden bij een wormenbesmetting zelf proberen om van de wormen af te komen? Dit kan zijn door het eten van hele ruwe vezels, maar soms eten paarden ook zand. Controleer daarom minimaal 4x per jaar de mest van jouw paard om een wormenbesmetting uit te sluiten.

Reden 5: Te weinig ruwvoer

Helaas staan veel paarden nog urenlang op de paddock zonder eten. Dit geeft niet alleen verveling, maar ook maagproblemen. Paarden mogen nooit langer dan 4 uur zonder eten staan en voor heel veel paarden is dit eigenlijk al te lang. Het lang zonder ruwvoer staan kan tot gevolg hebben dat paarden op zoek gaan naar eten. De maag blijft namelijk maagzuur aanmaken en daarom wil het paard graag wat eten binnen krijgen om dat te neutraliseren. Er zijn paarden die daarom zand gaat eten om dit “hongergevoel” te stillen.

Zorg daarom voor onbeperkte toegang tot ruwvoer. En dit hoeft niet altijd in de vorm van hooi te zijn. Stro, takken, boomstammen en andere planten zijn ook ruwvoer. Wordt jouw paard snel dik, kies dan armere bronnen (bijvoorbeeld gerstestro of graszaadhooi), ook slowfeeders kunnen helpen het eten te vertragen.

Reden 6: Zandeten is een gewoonte geworden

Helaas is dit iets wat regelmatig voorkomt. Zandeten is dan een ondeugd geworden wat het paard standaard gaat doen zodra deze in de paddock staat. De omstandigheden zijn dan ideaal en ook de voeding is op orde, maar helaas gaat het paard dan toch zandeten.

Vaak zijn er in deze gevallen wel een (lange) periode van tekorten geweest of is er een verkeerd management geweest. Er is in ieder geval altijd een reden geweest waardoor het paard ging zandeten. In deze gevallen is het heel lastig om deze cyclus te doorbreken. De zomerperiode helpt vaak wel mee zodra paarden weer kunnen grazen. In hele ernstige gevallen is het soms nodig om een graasmasker op te doen in de paddock, maar uiteraard heb je dat liever niet. Zoek naar afleidingen in de paddock. Leg takken neer, een boomstam waar ze de barst vanaf kunnen eten, hooinetten op verschillende hoogtes etc.

Zoek altijd de reden van zandeten en pas het (voer)management aan

Er zijn verschillende redenen waarom paarden zand gaan eten. De meest voorkomende zijn een tekort aan voedingsstoffen en dit probleem is relatief simpel op te lossen door het toevoegen van silicium en/of extra mineralen. Check of je krachtvoer niet te veel granen bevat. Is dat wel het geval? Vervang deze dan voor een mineralen balancer. Daar zijn de vitaminen en mineralen vele malen geconcentreerder dan de meeste krachtvoeders, zonder toegevoegde vulstoffen op basis van graan.

Ligt het aan de huisvesting/management dan kan het soms even puzzelen zijn om te kijken hoe je dit kan aanpassen. En soms, is het dan beter om het paard bijvoorbeeld te verhuizen naar een plek waar het management beter bij jouw paard past.

Psylliumkuur vaak te laag gedoseerd

Als laatste is het goed om te weten dat de dosering van een zand-weg kuur op de verpakking vaak te laag is. Likt je paard zand? Geef dan een korte maar krachtige kuur. De universiteit van Utrecht (en andere dierenklinieken) adviseert doseringen van 1 gram psyllium per kilogram lichaamsgewicht te geven bij daadwerkelijk zand in de darmen, voor zeven dagen. Dat is dus 500gr psyllium per dag voor een paard van 500 kg. En ter preventie 0,5 gram per 1 kg lichaamsgewicht. Het meest effectief tegen zand zijn psysillium brokjes, de slijmwerking hiervan komt namelijk pas later op gang waardoor de meest optimale werking in de darmen plaatsvindt en niet al in de slokdarm/maag. Let wel goed op bij de ingrediënten dat er een grote hoeveelheid psyllium in zit. Sommige merken voegen namelijk andere vulstoffen toe welke overbodig zijn.