Voedingstips voor de winter: Houd je paard op een gezond gewicht
Wilde paarden in de vrije natuur kennen een jaarlijkse cyclus van aankomen en afvallen. In de lente en zomer eten ze meer dan ze nodig hebben en bouwen ze een voorraad op. In de wintermaanden is rijk voedsel minder beschikbaar en moeten ze het doen met vezelrijker en suikerarmere planten. Ze verbranden in die periode meer om zichzelf warm te houden en dan ook weer af.
Gewicht
Voeding

27 september '25 • 4 min leestijd
Onze gehouden paarden zijn niet (of in elk geval veel minder) onderhevig aan natuurlijke seizoensinvloeden. Hoewel sommige pony- en koudbloedrassen nog dichter bij de ‘wilde’ situatie staan, is voor warmbloedsportpaarden het ritme van aankomen en afvallen veel minder duidelijk te zien. Zelfs als ze jaarrond buiten staan met onbeperkt gras en hooi.
Op gewicht houden
Als eigenaren en ruiters vinden we het over het algemeen fijn als onze paarden op een stabiel en gezond gewicht blijven. Niet te dik in de zomer en niet te dun in de winter. Dan kunnen ze ook hun werk goed blijven doen. Om je paard op gezond gewicht te houden, moet je dus wel rekening houden met de seizoenen.
Niet te dik in de zomer
In de zomermaanden kan je paard aankomen als hij veel in het gras staat. Voor paarden die onbeperkt hooi in een paddock krijgen is dat risico veel minder groot. Maar grote hoeveelheden rijk gras kunnen wel tot gewichtstoename leiden. In de zomermaanden is dat dus een aandachtspunt.
Niet te dun in de winter
Een paard is voor zijn lichaamswarmte voor een groot deel afhankelijk van de vertering van ruwvoer door de darmflora in het achterste gedeelte van de darmen (de dikke darm en de blinde darm). Bij deze verteringsprocessen komt veel warmte vrij. Je zult dan ook zien dat paarden die in de winter buiten blijven, bij lage temperaturen sneller door hun hooi heen zijn. Paarden die te maken krijgen met een koudere omgevingstemperatuur zullen zich aanpassen. Natuurlijk met behulp van hun wintervacht, maar ook door hun basisstofwisseling aan te passen. Als het heel koud is, gaat die basiswaarde omhoog en heeft je paard meer ruwvoer nodig. Dat betekent niet dat je onder de 15 graden Celsius al moet gaan bijvoeren. We hebben het dan echt over een lage gevoelstemperatuur, bij veel wind en regen of onder het vriespunt. Veulens kunnen slecht tegen koude, maar jaarlingen houden het al gemakkelijk tot -10 graden Celsius uit. En dat geldt zeker voor volwassen paarden. Oudere paarden hebben wel wat sneller last van de koude, omdat hun stofwisseling trager wordt, maar ook omdat ze soms minder snel kauwen en eten. Een lange wintervacht kan gewichtsverlies soms verhullen, dus voel altijd aan de ribben om de conditie van je paard goed te kunnen bepalen.
Invloed van ras
Of je paard extra voeding nodig heeft in de winter, hangt ook af van het ras. Pony’s en koudbloeden reageren echt anders dan moderne sportpaarden. Onderzoek bij pony’s heeft aangetoond dat deze vaak veel te dik worden als ze in de wintermaanden extra voer krijgen zoals nodig voor een warmbloedpaard dat buiten gehouden wordt.
Invloed van stalling
Of je een paard in de winter extra moet voeren, hangt niet alleen af van het ras. Kijk ook naar hoe je het dier houdt. Als je paard 12 uur per etmaal in een stal staat met een deken op, dan heeft hij het helemaal niet koud en is er dus ook geen extra voer nodig. Sterker nog: paarden die te warm worden gehouden kunnen in de winter juist aankomen. Zeker als het trainen er bij inschiet bij slecht weer of als de bak niet te gebruiken is.
Voederstrategie voor de winter
Paarden die niet langdurig in de kou staan zullen hun gewicht waarschijnlijk wel stabiel houden in de winter. Als je paard eigenlijk een beetje te dik is, zoals bij veel Nederlandse recreatiepaarden het geval is, kan een wat minder warme deken (of geen deken) helpen om wat kilo’s te verliezen in de winterperiode. Dat is een gezondere manier om af te vallen dan het beperken van ruwvoer, wat je paard altijd nodig heeft voor een gezond maagdarmstelsel. Is je paard te dun, dan kun je overwegen om meer hooi te geven, of een ruwvoervervanger zoals geweekte grasbrok, luzernepulp of bietenpulp bij te geven. Met name voor oudere paarden zijn die geweekte opties handig, omdat ze minder van de kauwspieren vragen. Ook een (regen)deken kan een goed idee zijn als je paard afvalt onder koude en natte omstandigheden. Wat extra vetten, bijvoorbeeld in de vorm van zalmolie, kunnen ook voor wat extra energie zorgen als je paard te veel gewicht verliest in de winter.
Bronnen
lexandra H.A. Dugdale, Gemma C. Curtis, Peter J. Cripps, Patricia A. Harris, Caroline McG. Argo, Effects of season and body condition on appetite, body mass and body composition in ad libitum fed pony mares. The Veterinary Journal, Volume 190, Issue 3, 2011, Pages 329-337, ISSN 1090-0233, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1090023310003837
Giannetto C, Aragona F, Fazio F, et al. Investigation of the impact of seasonal climate conditions on feed intake and body weight in horses. International Journal of Biometeorology. 2025 May;69(5):1101-1110. https://link.springer.com/article/10.1007/s00484-025-02881-z
Nadia F. Cymbaluk. Thermoregulation of horses in cold, winter weather: A review, Livestock Production Science, Volume 40, Issue 1, 1994, Pages 65-71, ISSN 0301-6226, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0301622694902666