askHELTIE HELTIEhorse® Stress en hormonen bij je paard: Wat kan monnikspeper doen?

Stress en hormonen bij je paard: Wat kan monnikspeper doen?

Monnikspeper is bij veel paardenliefhebbers wel bekend. Het wordt vooral gebruikt als supplement voor merries die veel last hebben van hun hengstigheid. Maar dit kruid, en de extracten daarvan, zijn breder in te zetten. Monnikspeper grijpt aan op de hormoonhuishouding en de regulering van stress bij álle paarden. Het kan je paard stabieler maken en ervoor zorgen dat hij of zij energie overhoudt om lekker te kunnen werken.

Gedrag

Hormonen

Stress

14 juni '21 • 3 min leestijd

Monnikspeper, ook wel kuisheidsboom genoemd, komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied. Monnikspeper is een medicinale plant. Het wordt van oudsher gebruikt om de menstruatiecyclus van vrouwen te reguleren en klachten te verhelpen. Merries die heel erg hengstig worden en daarbij ook pijn, gedragsveranderingen of zelfs kreupelheid tonen, hebben vaak baat bij monnikspeper. Maar ook voor hengsten en ruinen kan dit kruid helpen om (extreme) hormonale reacties te beteugelen.

Hormonen en stress

Een verstoorde hormoonhuishouding veroorzaakt bij veel paarden stress. Dat is niet zo gek. Het gedrag verandert door de op hol geslagen vruchtbaarheidshormonen. Een paard wordt bijvoorbeeld heel druk in de kudde. Merries raken geïrriteerd of chagrijnig. Of er ontstaat pijn en kramp in de baarmoeder, wat ook weer tot stress leidt. Ruinen en hengsten die last hebben van hormonale stress kunnen heel druk worden met het beschermen van ‘hun merries’ en bijvoorbeeld niet meer weg willen uit het weiland of paddock. Dat is doodvermoeiend, niet alleen voor de dieren zelf, maar ook voor hun baasjes.

Het effect van monnikspeper

Er zijn in de loop der jaren verschillende wetenschappelijke studies gedaan naar het effect van monnikspeper. In 2017 en 2019 concludeerden meerdere overzichtsstudies dat monnikspeper bij mensen helpt tegen menstruatieklachten en premenstrueel syndroom. Het verlicht de pijn en helpt tegen symptomen zoals pijnlijke borsten. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat het kan helpen bij vruchtbaarheidsklachten, bij zowel mannen als vrouwen. De werkzame stof is Vitex agnus-castus (VAC). Er wordt gedacht dat het kruid de verhouding tussen de hormonen progesteron en oestrogeen verandert. Doordat monnikspeper de hormonen tot rust brengt, neemt ook de stress af.

Andere gunstige effecten

Monnikspeper kan bovendien gunstige effecten hebben voor paarden met leveraandoeningen of stofwisselingsproblemen. Het kan oxidatieve stress en vervetting van de lever voorkomen. Ook heeft het een gunstig effect op de suikerstofwisseling. Daarnaast wordt het soms gebruikt voor paarden die slecht uit het haar komen. Tenslotte zijn er aanwijzingen voor een gunstig effect op de bijnieren, waar het hormoon cortisol (stress-hormoon) gemaakt wordt. Je paard krijgt meer energie en werkt beter mee.

Vloeibaar of gedroogd?

Monnikspeper kan je kopen als gedroogde zaadjes, als gemalen poeder en als kruidenextract. Deze vormen lopen op in sterkte. Door een extract te maken kun je de concentratie verhogen. Een paard krijgt daardoor veel actieve bestanddelen binnen. Een monnikspeper extract is vloeibaar. Dat is vaak beter opneembaar voor het paard dan gedroogde kruiden. De actieve bestanddelen komen gemakkelijker op de juiste plek terecht. Let op: Het gebruik van pure monnikspeper is nog niet onderzocht bij drachtige merries, dus tijdens dracht en lactatie wordt het afgeraden. Er zijn geen bijwerkingen bekend.

Bronnen:
Rafieian-Kopaei M, Movahedi M. Systematic Review of Premenstrual, Postmenstrual and Infertility Disorders of Vitex Agnus Castus. Electron Physician. 2017;9(1):3685-3689. Published 2017 Jan 25. doi:10.19082/3685 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5308513/

Cerqueira RO, Frey BN, Leclerc E, Brietzke E. Vitex agnus castus for premenstrual syndrome and premenstrual dysphoric disorder: a systematic review. Arch Womens Ment Health. 2017 Dec;20(6):713-719. doi: 10.1007/s00737-017-0791-0. Epub 2017 Oct 23. PMID: 29063202.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29063202/

Csupor D, Lantos T, Hegyi P, Benkő R, Viola R, Gyöngyi Z, Csécsei P, Tóth B, Vasas A, Márta K, Rostás I, Szentesi A, Matuz M. Vitex agnus-castus in premenstrual syndrome: A meta-analysis of double-blind randomised controlled trials. Complement Ther Med. 2019 Dec;47:102190. doi: 10.1016/j.ctim.2019.08.024. Epub 2019 Aug 30. PMID: 31780016.

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31780016/

Franciele Neves Moreno, Lilian Brites Campos-Shimada, Silvio Claudio da Costa, Rosângela Fernandes Garcia, Alessandra Lourenço Cecchini, Maria Raquel Marçal Natali, Adriana de Souza Vitoriano, Emy Luiza Ishii-Iwamoto and Clairce Luzia Salgueiro-Pagadigorria. Vitex agnus-castus L. (Verbenaceae) Improves the Liver Lipid Metabolism and Redox State of Ovariectomized Rats. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2015. Volume 2015. Article ID 212378
https://www.hindawi.com/journals/ecam/2015/212378/

Ramezani, M. et al Antinociceptive and Anti-inflammatory Effects of Hydroalcohol Extract of Vitex agnus castus Fruit. World Academy of Science, Engineering and Technology. 2010.

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.310.2454&rep=rep1&type=pdf

Lees ook:

Cannabinoïden

Kruidnagel

Magnesium

Stress

Bijna elk paard schrikt wel eens van een onverwachte situatie of een vreemd voorwerp. Dat is op zich niet erg, want een paard is een vluchtdier. Af en toe schrikken zit nu eenmaal in de ‘aard van het beestje’. Maar als je paard vaak schrikt, wegspringt bij elke onbenulligheid of chronische stress ontwikkelt, dan wil je daar waarschijnlijk iets aan doen. Het wemelt echter van de supplementen en middeltjes die je bij stress kan inzetten. Hoe maak je een goede keuze? En waar moet je beginnen?

Keuzestress door stresssupplementen bij paarden?

Bijna elk paard schrikt wel eens van een onverwachte situatie of een vreemd voorwerp. Dat is op zich niet erg, want een paard is een vluchtdier. Af en toe schrikken zit nu eenmaal in de ‘aard van het beestje’. Maar als je paard vaak schrikt, wegspringt bij elke onbenulligheid of chronische stress ontwikkelt, dan wil je daar waarschijnlijk iets aan doen. Het wemelt echter van de supplementen en middeltjes die je bij stress kan inzetten. Hoe maak je een goede keuze? En waar moet je beginnen?. Om een gestrest paard goed te kunnen helpen, moet je je eerst afvragen met wat voor soort stress je te maken hebt. Bij acute stress schrikt een paard kortdurend, hij springt weg, heeft een verhoogde hartslag en ademhaling en moet bijvoorbeeld extra mesten. Nadat de ‘enge situatie’ voorbij is, gaat het paard weer terug naar zijn normale stressvrije gedrag. Wanneer een paard echter heel vaak acute stress heeft, of als zijn levensomstandigheden niet ideaal zijn, dan kan het dier chronische stress o...

Hormonen

Stress

Voeding

Stress op celniveau niet zo’n bekend verschijnsel, maar eigenlijk hebben alle paarden (en mensen) hiermee te maken. Het is een natuurlijk verdedigingsmechanisme. De cellen in het lichaam reageren op bedreigingen uit de omgeving, met als doel om zo snel mogelijk de balans te herstellen. Maar als de oorzaak van de stress aanhoudt, kunnen deze biologische reacties chronisch worden. Een paard keert dan vaak in zichzelf en sluit zich af voor mensen en prikkels. Het lijkt een bomproof dier, dat heel rustig is, maar vaak is het een teken van ongemak.

Paard sluit zich af: stress op celniveau?

Stress op celniveau niet zo’n bekend verschijnsel, maar eigenlijk hebben alle paarden (en mensen) hiermee te maken. Het is een natuurlijk verdedigingsmechanisme. De cellen in het lichaam reageren op bedreigingen uit de omgeving, met als doel om zo snel mogelijk de balans te herstellen. Maar als de oorzaak van de stress aanhoudt, kunnen deze biologische reacties chronisch worden. Een paard keert dan vaak in zichzelf en sluit zich af voor mensen en prikkels. Het lijkt een bomproof dier, dat heel rustig is, maar vaak is het een teken van ongemak.. Het evenwicht in het lichaam kan verstoord worden door bijvoorbeeld voeding, verontreinigingen, of schimmels, maar ook door gevaar, onjuiste training of stalmanagement dat niet bij de aard van een paard past. De cellen van een paard reageren op zulke verstoringen, vaak met een algemene reactie, die bij elk soort verstoring hetzelfde is, en daarnaast een specifieke reactie voor elk soort verstoring. Deze ‘cel-stress’ is een universeel verdedigingsmechanisme, dat heel belangrijk is voor de psychol...

Cannabinoïden

Kruidnagel

Magnesium

Stress

Paarden kunnen om verschillende redenen stress ervaren. Dit kan komen door een verhuizing, verkeerd (voer)management of bijvoorbeeld een traumatische ervaring. Het ene paard is ook gevoeliger voor stress dan het andere. Ook zijn er paarden die tijdens het werk wat kijkerig zijn en vaak moeite hebben met de zogenaamde “bakkabouters”. Veel paardeneigenaren grijpen dan naar een magnesiumsupplement, want dit zou dan dé oplossing zijn. Maar is dat ook zo? Is magnesium het wondermiddel bij stress?

Is magnesium het wondermiddel voor paarden met stress?

Paarden kunnen om verschillende redenen stress ervaren. Dit kan komen door een verhuizing, verkeerd (voer)management of bijvoorbeeld een traumatische ervaring. Het ene paard is ook gevoeliger voor stress dan het andere. Ook zijn er paarden die tijdens het werk wat kijkerig zijn en vaak moeite hebben met de zogenaamde “bakkabouters”. Veel paardeneigenaren grijpen dan naar een magnesiumsupplement, want dit zou dan dé oplossing zijn. Maar is dat ook zo? Is magnesium het wondermiddel bij stress?. Verschillende soorten stress Paarden kunnen verschillende soorten stress ervaren. Deze vormen kan je onderverdelen in 2 groepen: kortdurende stress & chronische stress. Als het paard schrikt van een onverwachte situatie, een trailerrit spannend vond of tijdens een wedstrijd gespannen was, dan is er sprake van kortdurende stress. Het paard heeft stress ondervonden, maar kan dat weer snel laten afvloeien en verdergaan met het “normale” leven zonder daar langdurige last van te hebben. Bij chron...

Vragen? AskHELTIE!

Ben je op zoek naar advies over jouw hond of paard? Of wil je meer weten over aandoeningen of ingrediënten? Neem gerust contact op met AskHELTIE en we helpen je graag! .