Paard op de tocht – probleem of niet?
Je hoort vaak zeggen dat paarden niet op de tocht moeten staan. Maar wanneer spreek je eigenlijk van tocht? En hoe slecht is tocht eigenlijk? We zetten de feiten voor je op een rijtje.
Overig
20 november '23 • 2 min leestijd
Met het woord ‘tocht’ geven we aan dat het in een binnenruimte waait. Soms is dat een licht briesje, soms is er behoorlijk wat ‘trek’. De grens tussen ventilatie met frisse lucht en hinderlijke tocht is eigenlijk maar lastig te bepalen en vaak ook persoonlijk. Voor tocht is geen keiharde definitie.
Virussen eerste oorzaak ziekte
Tocht wordt vaak gezien als de oorzaak van ziekte, vooral van verkoudheden. Dat is niet helemaal juist. Ziekte en verkoudheden worden veroorzaakt door virussen, niet door luchtverplaatsing of koude temperaturen. Maar dat is niet het hele verhaal. Het kan namelijk gebeuren dat een paard (of mens) kwetsbaarder wordt voor virussen als hij of zij op de tocht zit of het koud heeft.
Tocht tast de weerstand aan
Dat zit zo: Bij kou vernauwen de bloedvaten in het slijmvlies van neus en keel zich. Er stroomt dan minder bloed naar die gebieden toe en dus ook minder afweerstoffen. Daarmee vermindert de lokale weerstand in de neus en keel. Virussen worden dan minder afgeremd en kunnen zich vermenigvuldigen. Als langdurig koude lucht wordt ingeademd, begeeft daarnaast de verdediging in de bovenste luchtwegen het. Het slijmvlies daar ruimt dan minder makkelijk binnendringers op en er zijn minder actieve witte bloedlichaampjes (onderdeel van het immuunsysteem). Ook bacteriën in de neus zouden een rol kunnen spelen. Als de afweer in de neus al minder goed is, kunnen er meer bacteriën in de neus zitten, die samen met binnendringende virussen het slijmvlies zwakker maken. Alles bij elkaar kan tocht er dus voor zorgen dat de slijmvliezen in neus en keel gevoeliger worden voor een infectie.
Koude virussen
Bovendien blijven verkoudheidsvirussen bij lage temperaturen het langst actief. Dat is ook een reden dat mens en dier in herfst en winter sneller ziek worden. De laatste reden dat tocht soms een probleem kan zijn, is dat een koude trek langs het paardenlijf ervoor zorgt dat een paard meer moeite moet doen om warm te blijven. Dat kost energie en die energie kan dan niet meer gebruikt worden om de weerstand op peil te houden en virussen te bestrijden.
Ventilatie belangrijk!
Veel tocht is dus niet goed. Maar slechte ventilatie is mogelijk nóg erger. In een gesloten paardenstal hopen stof en ammoniak zich namelijk snel op. Daardoor kunnen de luchtwegen geïrriteerd raken en nóg veel kwetsbaarder worden voor virussen. Zorg dus dat je goed ventileert, maar dat je paard niet in de tocht staat. Dat kan door in elk geval aan een kant van de stal een deur open te houden, maar geen deuren en luiken tegenover elkaar open te zetten. De ventilatie zal beter functioneren als de lengterichting van de stal (de nokrichting) loodrecht op de overheersende windrichting staat. Let ook op koude ‘valwinden’ vanuit hogere ventilatieroosters of ramen, die naar beneden op je gestalde paard kunnen vallen. Even een natte vinger omhoog steken is vaak een uitstekende manier om te meten hoe het zit met de windrichting in je stal.
Bronnen:
Het stalklimaat. Joyce de Hoogh. https://edepot.wur.nl/136936
Word je verkouden door tocht?** De Volkskrant, 19 september 2011.
https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/word-je-verkouden-door-tocht~b51e9018b/