Van suikers naar glucose

Wanneer een paard suikerrijke voeding eet, zoals granen en gras, gaat het paardenlichaam deze koolhydraten afbreken tot glucose. Dit leidt tot een stijging van de bloedsuikerspiegel. Het lichaam produceert dan ook insuline, het hormoon dat helpt om de glucose op te nemen in de lichaamscellen. Glucose dient als energiebron voor alle dagelijkse functies van de cellen.

Ongevoelig voor insuline

Bij IR is het lichaam ongevoeliger geworden voor insuline. Als er constant veel suikers worden aangevoerd en het bloedsuikergehalte steeds hoog is, ontstaan de problemen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij paarden met overgewicht en/of wanneer er te veel (vrije) suikers in de voeding zitten. Zo’n constante hoge bloedsuikerspiegel veroorzaakt een verminderde gevoeligheid van de cellen voor insuline. De insulinereceptoren op de celmembranen gaan minder goed reageren op het hormoon. Daarnaast kan een tekort aan bepaalde mineralen zoals magnesium de insulinegevoeligheid verder verminderen. Als het paard minder goed reageert op insuline wordt de glucose minder goed opgenomen en blijft de bloedsuikerspiegel hoog.

Cellen in de war

De celmechanismen die aan IR bij paarden ten grondslag liggen zijn momenteel het onderwerp van wetenschappelijk onderzoek. Vooral vanwege de grote rol die IR speelt bij de pijnlijke en ernstige aandoening hoefbevangenheid. De precieze processen van opname van voedingsstoffen en de insuline-dynamiek na het eten, hebben grote invloed op het ontwikkelen van IR. Bij paarden lijken sommige van die processen anders te werken dan bijvoorbeeld bij mensen en andere zoogdieren. Wat we al wel weten is dat vooral snelle koolhydraten (vrije suikers) in het rantsoen en ook sommige aminozuren belangrijk zijn bij het ontstaan van IR. Een langdurige overmaat aan voeding, vooral suikerrijke voeding, is één van de belangrijkste oorzaken van het ontstaan van IR. Zeker als het paard al overgewicht heeft. Tegelijkertijd heeft IR zelf ook weer een grote invloed op hoe voeding opgenomen wordt in de cellen en de bijbehorende hormonale processen. Insulineresistentie heeft bijvoorbeeld een grote impact op de manier waarop eiwitten verwerkt worden en op het spiermetabolisme. IR heeft dus complexe gevolgen in het lichaam.

Gevolgen van insuline-ongevoeligheid

Bij paarden met IR werkt de suikerstofwisseling en glucoseopname door de cellen dus minder efficiënt. Een paard dat insuline-resistent is, kan de suikers uit voedsel (zoals gras en krachtvoer) niet goed verwerken. Dat leidt onder meer tot vetopslag, infecties en energieverlies. Ook raakt de alvleesklier overbelast. Uiteindelijk kunnen problemen zoals hoefbevangenheid, ziekte van Cushing (PPID), en staart- en maneneczeem ontstaan. Overgewicht en suikerrijke voeding zijn belangrijke oorzaken van IR, maar ook langdurige stress, darminfecties en hormoonproblemen kunnen IR veroorzaken. Koudbloedrassen en pony’s zijn vaak gevoeliger voor IR dan andere paardenrassen.

Symptomen IR

Paarden met IR zijn te herkennen aan: • Verharde en verdikte manenkam • Vetkussentjes boven de staartaanzet • Staart en manen schuren en jeuk • Kort en stijf in beweging • Harde spieren • Verdikking navel (merries) of koker (ruinen) • Vaak overgewicht (maar niet altijd)

Voeding, beweging en supplementen

Je kan een paard met IR ondersteunen met de juiste voeding, passende beweging en supplementen zoals magnesium en cannabinoïden. Uitgebreidere informatie hierover vind je in andere artikelen op deze website.