Vaak is de hals het eerste waar mensen naar kijken bij een dressuurpaard. Voor springpaarden is de hals een belangrijk instrument bij het basculeren boven de sprong. Maar: de hals is geen geïsoleerd gebied. Bij een blokkade in de hals kan een paard in zijn geheel niet meer vloeiend bewegen.

Artrose bij paarden

Artrose is een aandoening aan het kraakbeen in de gewrichten. Kraakbeen slijt in de loop van het leven, maar dat proces kan sneller gaan bij scheve of verkeerde bewegingspatronen of door overbelasting. Ook blessures of valpartijen kunnen schade geven aan het kraakbeen. Omdat kraakbeen zorgt voor demping in de gewrichten resulteert afgesleten of dunner kraakbeen vaak in ontstekingen, pijn en stijfheid bij het bewegen. Paarden komen dan slechter op gang of tonen zelfs kreupelheden. Artrose komt regelmatig voor in de benen en in de hals van paarden.

Moeilijk in beeld te brengen

Niet alleen artrose van het kraakbeen, maar ook botontstekingen, nieuwvorming van bot waar dat niet hoort en aangeboren afwijkingen in de botstructuur kunnen voor pijn en klachten in de hals zorgen. Uit onderzoek wordt steeds duidelijker dat slechte prestaties of kreupelheden bij paarden regelmatig te maken hebben met afwijkingen, botvorming, artrose of ontstekingen in de halsgewrichten. Ook pijn door een beknelde zenuwbaan komt voor. Maar het is vaak heel moeilijk om goed in beeld te brengen wat er precies aan de hand is in de hals. De overgang naar de borstwervels, waar ook veel problemen vandaan lijken te komen, is nóg lastiger in beeld te brengen. Er zit heel veel weefsel omheen en röntgenfoto’s leveren lang niet altijd alle informatie op die je zou willen hebben. Een MRI of echo biedt in sommige gevallen uitkomst, maar ook niet altijd. Daarom moeten we vaak nog afgaan op het klinische beeld dat paarden laten zien bij een fysiek onderzoek. Symptomen van halsproblemen kunnen onder meer zijn: moeite of onwil bij het buigen van de hals, subtiele kreupelheden in de achterhand, slechte aanleuning, gebrek aan impuls en in sommige gevallen ook kreupelheden aan de voorbenen.

Meerdere oorzaken voor artrose

Wanneer we inzoomen op artrose en botvorming in de hals van paarden, dan kunnen de oorzaken zowel genetisch als niet-genetisch zijn. Genetische factoren kunnen bijdragen aan een afwijkende lichaamshouding, afwijkende beenstanden of een onderliggende aandoening die het gewricht vatbaarder maken voor artrose. Er zijn genetische factoren die kraakbeenafbraak stimuleren bijvoorbeeld. We weten uit onderzoek dat het per paardenras heel verschillend is in welke gewrichten afwijkingen voorkomen. Dat wijst in elk geval gedeeltelijk op erfelijke oorzaken voor hals-artrose die we bij paarden vinden. Maar naast deze erfelijke factoren, kunnen ook niet-genetische factoren zoals overbelasting, ouderdom, traumatische verwondingen en chronische overmatige belasting leiden tot hals-artrose. Het goede nieuws is dat we als paardeneigenaar (deels) iets kunnen doen om deze oorzaken voor artrose te beperken. Vooral door het voorkomen van verkeerd of te veel trainen.

Wat is verkeerd trainen?

Om de kans op artrose bij je paard te verminderen, moet je er in de training op letten dat je een goede bodem gebruikt, afwisselt in oefeningen en hoofd-hals-houding en je paard in het algemeen traint op een niveau dat past bij zijn leeftijd, trainingshistorie en conditie.

Risicofactoren bij training zijn:

• Overbelasting door intensieve en langdurige trainingen zonder voldoende rust tussen de oefeningen en tussen de trainingsdagen.
• Onjuiste belasting en techniek.
• Ongelijke belasting, bijvoorbeeld door een scheef zadel of te veel op één hand rijden. Ook bijvoorbeeld veel ‘over tempo rijden’ waarbij je paard op de voorhand valt is een risico voor artrose in met name de voorbenen.
• Onvoldoende of niet op de juiste manier opwarmen van het paard.
• Te veel herhaling in de training.
• Te veel druk op de hals zetten en/of te lang in dezelfde houding trainen.
• Te jong te veel vragen van het paard.

Door bovenstaande trainingsfouten kunnen de gewrichten in de hals overbelast raken of ongelijk belast worden. Dit leidt tot slijtage en artrose. Het is dus belangrijk om te trainen op een manier die past bij de leeftijd en het niveau van het paard en die biomechanisch correct is. Verbinding is goed, aanspanning ook, maar als je heel veel kracht moet zetten of als je paard verzuurt dan is het tijd om je techniek aan te passen en meer rust en herstel te bieden zowel tijdens als tussen de trainingssessies.

Verhullend gedrag

Tenslotte: Houd in je achterhoofd dat paarden ‘pleasers’ zijn, die het graag goed willen doen. Bovendien zijn het kuddedieren die geen zwakte willen tonen. Daarom gaan ze vaak langer door dan goed voor ze is en tonen ze meestal weinig ongemak. Jonge paarden lijken vaak veel meer aan te kunnen dan daadwerkelijk het geval is. Als je je paard heel wilt houden, lees je dan goed in, laat je goed begeleiden en bouw je trainingen zorgvuldig op. Aan erfelijke aanleg valt niets te doen, maar aan alle andere factoren die het ontstaan van halsproblemen bevorderen zeker wel!

Lees ook: https://askheltie.com/nl/artikelen/heltiehorse/vanaf-welke-leeftijd-kan-een-jong-paard-aan-het-werk