Wat is CPL?

Chronisch Progressief Lymfoedeem (=CPL) is een aandoening aan de benen van paarden en komt veel voor bij koudbloeden met behang en bij Friezen.
Jaren geleden werd CPL alleen gezien bij zwaardere paardenrassen zoals trekpaarden en Shires, maar tegenwoordig ook bij veel Tinkers en Friese paarden, recent is er helaas ook bij andere rassen CPL geconstateerd.
Er zijn verschillende uitingsvormen van CPL en verschillende stadia waarin een paard CPL kan hebben. De afkorting (CPL) staat voor: Chronisch Progressief Lymfoedeem (Nu je weet waar deze afkorting voor staat, begrijp je dat wij de afkorting CPL gebruiken in plaats van de volledige benaming.) Deze drie chique woorden betekenen dat CPL nooit volledig over gaat, het trapsgewijs steeds erger wordt als je niks onderneemt (zie tips hieronder om het Progressieve eraf te halen) en de aandoening zich uit als een ophoping in het lymfesysteem in de benen.
De lymfevaten van paarden met CPL werken niet meer naar behoren doordat er te weinig elastine in de weefsels zit. De precieze oorzaak van CPL is nog niet duidelijk. Slecht functionerende lymfevaten en een afwijkend elastine gehalte in de huid spelen een rol. Ook is er het stevige vermoeden dat erfelijkheid een rol speelt, maar daar is nog geen wetenschappelijk bewijs voor. Helaas is er ook nog geen genetische test beschikbaar van CPL die aantoont of CPL erfelijk is.

Symptomen van CPL

De symptomen van CPL zitten voornamelijk onder de sokken. Daardoor is CPL vaak lastig te herkennen. De eerste plekjes zijn vaak in de kootholtes te zien en lijken op ‘mok’. Ook zijn er regelmatig schilfers of een barst aan de achterkant voorknie te zien.

Kenmerken zijn:
Hobbels, bobbels, schilfers, mok, wondjes, rimpels, plooien, verdikkingen, scheuren of jeuk op de benen van een sokkenpaard, koudbloed of Fries paard. Paarden met CPL zijn ook gevoeliger voor mijten en hebben daardoor vaak ook jeuk aan de benen. Soms is één van deze symptomen zichtbaar aanwezig, soms meerdere.

CPL laat zich in verschillende stadia zien en het is belangrijk de aandoening zo vroeg mogelijk te herkennen, zodat erger voorkomen kan worden.
Opvallend is dat mok en/of wondjes slecht of niet willen genezen. Met lymfedrainage, vrije beweging en de juiste voeding genezen CPL wonden en huidscheuren wel, hieronder lees je daar meer over. Als je niks doet, verandert de huid en het weefsel op termijn. De huid op de benen wordt stug en dus minder beweeglijk. Uiteindelijk kunnen er harde, dikke onderbenen ontstaan met misvormingen en ja, … dan beweegt een paard ook niet fijn. Weet dat niet elk paard met CPL exact deze symptomen laat zien en het hoeft ook niet tot alle stadia te leiden.

Voeding bij CPL

Voeding, gezondheid en het lymfesysteem zijn onlosmakelijk aan elkaar verbonden. Het juiste voer speelt een belangrijke rol in het management voor een paard met CPL. Met onhandige voeding kan je CPL verergeren. Hetzelfde geldt voor stress en veel op stal staan, want beweging is cruciaal voor een gezond lymfesysteem. Elke eigenaar zal onbewust en uit onwetendheid voer of ruwvoer geven dat onhandig is voor het lymfesysteem en voor een paard met CPL. Niemand doet dat expres, daarom is het belangrijk hier veel kennis over te verzamelen.
Naast voeding spelen ook andere factoren rondom een paard een belangrijke rol bij CPL en zijn/haar mentale en fysieke gezondheid. Hierbij doel ik op epigenetische factoren, omgevingsfactoren, sociale-, verzorging-, trainings- en (stal)management factoren. Al deze factoren te samen bepalen in welke mate de CPL de kans krijgt zich te ontwikkelen.
Als mij gevraagd wordt één voedingsproduct te noemen dat beter niet gevoerd kan worden aan paarden met CPL, dan is mijn antwoord: suikerrijk hooi en kuil/voordroog verpakt in plastic.

Wat kan je doen als jouw paard CPL heeft?

CPL is een multifactoriële aandoening waardoor er niet één ding of één middeltje is dat helpt. Belangrijk is om CPL in een begin stadium te herkennen en z.s.m. actie te ondernemen.
CPL verbetert nooit vanzelf! Deze aandoening is Progressief en als je niks onderneemt, wordt het van kwaad tot erger worden met mogelijk blijvende verandering van het weefsel. Dit veroorzaakt pijn en het been wordt minder bewegelijk.
Wat kan je als eigenaar doen bij (vermoedelijke) CPL: ✅ Controleer de kootholtes en benen van je paard op de huid of er schilfers, bobbels, wondjes, hobbels, scheuren of plooien zijn.
✅ Mijten management; mijten doden en je paard onaantrekkelijk maken voor mijten.
✅ Voer laag in suikers en weinig zetmeel.
✅ Voer onverpakt hooi, dat laag is in suikers.
✅ Beperk stress
✅ Geef veel vrije beweging.
✅ Schakel een gediplomeerde lymfedrainage therapeut in.
✅ Scheer de benen van het paard.
✅ Goede hoefverzorging; Gezonde hoeven bevorderen een goed werkend hoefmechanisme en daarmee een actief lymfesysteem.
✅ Fysiek contact met andere paarden geven.
✅ Voedingsadvies aanvragen bij een CPL deskundige.
✅ Juiste beenverzorging

Hoe begint CPL en hoe stopt CPL

Meestal begint het met kleine wondjes of veel schilfers op benen. De wondjes lijken in het beginstadium op mok. Een eigenaar smeert een mokzalf en die zalf helpt niet. Vervolgens probeer je de mokzalf waar jouw stalgenootje bij zweert … die helpt ook niet…. Heeft jouw paard ribbels, bobbels, jeuk of een ander kenmerk die ik hierboven noemde, en vermoed je CPL, schakel dan een CPL deskundige in.

CPL is vermoedelijk deels genetisch overdraagbaar. De mate van CPL en hoe het zich zal ontwikkelen wordt door meerdere factoren in en om het paard bepaald. Mijn persoonlijke visie: Wanneer wij CPL echt willen voorkomen en stopzetten is het in mijn ogen belangrijk om bij het begin te stoppen; fok geen veulen bij een merrie met CPL en kies een hengst zonder CPL kenmerken. Helaas is er nog geen genetische test beschikbaar van CPL die aantoont of CPL erfelijk is. Helaas is CPL geen reden tot afkeuring van een hengst binnen het stamboek. Het vergt binnen Nederland een flinke zoektocht en veel kennis om een hengst zonder enige vorm van CPL te vinden. Daarbij is CPL binnen bepaalde rassen een taboe, wat inzicht in de ernst ervan bij hengsten en fokmerries bemoeilijkt.

Hoe weet je of jouw paard CPL heeft?

Als jij CPL vermoedt of jouw sokkenpaard, koudbloed of fries heeft jeuk, hobbels of wondjes aan de benen, neem dan contact op met een lymfedrainage therapeut met ervaring met CPL of een dierenarts. Gediplomeerde lymfedrainage therapeuten vind je in het mldregister.nl . Een dierenarts inschakelen is altijd een goed idee, helaas weten nog niet alle dierenartsen CPL in een eerste stadium te herkennen. Goed om te vermelden; Alleen een dierenarts mag een diagnose uitbrengen.

Mijten

Mijten en CPL gaan helaas hand in hand. Heeft jouw paard CPL, dan is hij/zij gevoeliger en aantrekkelijker voor mijten. Mijten kan je niet met het blote oog zien en leven in en op de huid. Meestal de huid van de benen. Mijten houden van warmte, van viezigheid en als de PH van de huid van slag is, nestelen mijten zich daar extra graag. Mijten veroorzaken bij een paard jeuk. Door die jeuk zie je het paard schuren, stampen en bijten aan zijn benen. Dit bijten aan benen veroorzaakt wondjes, als de jeuk blijvend is, zullen die wondjes zich niet herstellen en helaas trekken wondjes vliegen aan. Niet om je bang te maken, maar regelmatig komt het voor dat vliegen eitjes leggen in de wondjes en dat er dus maden leven in de benen van paarden.
Het zal duidelijk zijn dat je je paard vrij van mijten wilt houden; de mijten moeten dood. Bij je dierenarts kan je hiervoor een mijten dodend middel vragen. Besef dat deze chemische middelen weer een negatieve weerslag hebben op de algehele weerstand van het paard. Maar in ernstige gevallen is eerst chemisch behandelen noodzakelijk. Behandel jouw paard altijd 8 dagen later nogmaals met een chemisch middel, want dan zijn de eitjes die zich op de huid bevonden ten tijde van het mijtenvrij maken uitgekomen en die nieuwe jonge mijten wil je ook doden. Houd bij mijten rekening met de levenscyclus van achtergebleven eitjes, je moet meerdere keren behandelen. Opmerking vanuit ervaring; je hebt je paard mijtenvrij als het paard niet meer stampt, niet meer schuurt aan zijn benen en er niet meer aan bijt.
Hierna kan je met natuurlijke middelen jouw paard onaantrekkelijk maken voor mijten. Dit kan van binnenuit met de juiste voeding en natuurlijke supplementen en ook een huidspray op basis van micro-organismen zorgt dankzij de EM die in de spray zitten voor een natuurlijk milieu op de huid. Zorg dat jouw paard zo optimaal mogelijk in zijn weerstand zit. Een goede weerstand verbetert de weerbaarheid van het paard tegen een mijtenuitbraak. Met een CPL voedingsadvies leer je hoe je de weerstand optimaliseert en d.m.v. de juiste voeding jouw paard onaantrekkelijk kan houden voor mijten en zorgen de CPL geen kans krijgt zich uit te breiden/erger te worden.

Manuele Lymfe Drainage

Manuele Lymfe Drainage (afgekort MLD) is een zachte ‘massage’ techniek, waarmee het lymfesysteem geactiveerd wordt. Het is een hele subtiele en ontspannende techniek die door paarden en pony’s als prettig wordt ervaren.
Het lymfesysteem zorgt o.a. voor de afvoer van afvalstoffen en ziektekiemen in het lichaam. Door MLD toe te passen wordt de afvoercapaciteit van het lymfesysteem verhoogd. Tevens verbetert het herstel en de algehele afweer. Het lymfesysteem en het immuunsysteem werken nauw met elkaar samen. Het zelf genezend vermogen van het lichaam wordt met lymfedrainage geactiveerd. Omdat CPL een aandoening in het lymfesysteem is, is Manuele Lymfedrainage een zeer geschikte behandel methode bij CPL. Een gediplomeerde lymfedrainage therapeut vind je in het MLDregister.nl

Een gediplomeerd paarden voedingsadviseur zoals Marjan, helpt jouw paard van binnenuit met adviezen en begeleiding in het juiste voer en goed management. Dit kan online en door heel Nederland en België. Vanwege jarenlange ervaring en kennis zijn foto’s en het beantwoorden van veel vragen voldoende om jouw paard goed te kunnen begeleiden. Met een CPL voedingsadvies wordt jouw paard niet volledig vrij van CPL je voorkomt met juiste voeding wel dat CPL zich verergert en je kan zorgen dat het weefsel zo soepel mogelijk blijft.