De vijf belangrijkste mineralen die paarden nodig hebben zijn:

• Natrium
• Chloor
• Kalium
• Magnesium
• Calcium

Daarnaast zijn er nog een aantal zogenaamde ‘sporenelementen’, die een paard maar in hele kleine hoeveelheden nodig heeft. Al deze mineralen zijn onder meer van belang voor het reguleren van de vochtbalans, de spierfunctie, het zenuwstelsel en de energievoorziening. Het is dus essentieel dat een paard dagelijks voldoende mineralen binnenkrijgt met zijn voeding. Het liefst via een mineralenbrokje, zonder granen.

Wat is het verschil tussen elektrolyten en mineralen?

Elektrolyten zijn mineralen die, wanneer ze opgelost zijn in een vloeistof zoals bloed, elektrische lading kunnen geleiden. Elektrolyten helpen het paardenlichaam bij het reguleren van de zenuw- en spierfunctie en de zuur-base en vochthuishouding.

We gebruiken de term ‘elektrolyten’ wanneer de mineralen zijn opgelost, bijvoorbeeld in de bloedbaan van je paard of in een vloeibaar supplement. De losse ionen van bijvoorbeeld magnesium of natrium die in de vloeistof rondzweven heten dan elektrolyten. Het verschil tussen mineralen en elektrolyten is dus alleen hun vorm.

Waarom hebben paarden mineralen nodig?

Paarden (en mensen) hebben elektrolyten nodig voor het goed functioneren van hun zenuwstelsel, om te herstellen na inspanningen en voor de souplesse van de spieren. Calcium is nodig voor het samentrekken van spieren, het zorgt ervoor dat spiervezels tegen elkaar aan en over elkaar heen glijden als de spier zich verkort en samentrekt. Magnesium is nodig om de spiervezels weer uit elkaar kunnen bewegen en te zorgen dat de spieren zich weer kunnen ontspannen. Magnesium is bovendien van belang voor de energiehuishouding en de overdracht van signalen in het zenuwstelsel. Kalium reguleert de wateropname van organen, botten en spieren. Natrium zorgt voor goede zenuw- en spierimpulsen. Chloor is van belang voor een goede vertering. Daarnaast zijn de vooral natrium en chloor ook van belang voor de waterhuishouding.

Mineralenverlies bij paarden

Paarden raken dagelijks wat van deze belangrijke mineralen kwijt, doordat ze zweten en via de mest en urine. Veel daarvan wordt weer aangevuld uit de voeding, maar vaak niet alles. Wat wel belangrijk is om te weten, is dat veel Nederlands hooi arm is aan mineralen. Het is een goed idee om bijvoorbeeld een mineralensupplement of balancer te geven om deze tekorten aan te vullen. Ook als je paard krachtvoer krijgt.

Training en warm weer zorgt voor extra mineralenverlies

Onder normale trainingsomstandigheden kunnen paarden al 10 liter zweet kwijt raken in twee uur, bijvoorbeeld tijdens een matig inspannende buitenrit. Met dat zweet komen ook veel mineralen mee, wat je ook bijvoorbeeld kan zien aan de witte uitslag op je zadeldekje. Ook bij hoge temperaturen kan een paard veel vocht en elektrolyten verliezen, niet alleen tijdens inspanning. Sportpaarden hebben, door hun grotere krachtinspanning en grotere spiermassa, meestal een hogere behoefte aan mineralen dan paarden die minder lopen.

Heeft mijn paard een mineralentekort?

Maar hoe kan je nu zien of je paard structureel mineralen tekort komt? Bij veel paarden komt het niet zo ver, maar bij een langdurig tekort aan elektrolyten kunnen de volgende symptomen ontstaan:

• Doffe vacht
• Verzonken ogen
• Mat, lusteloos of zelfs depressief gedrag
• Slechte prestaties
• Donkere urine

Wat moet ik geven om de mineralen aan te vullen?

Bij het supplementeren van mineralen (en dus ook elektrolyten) is opneembaarheid van belang. De mineralen moeten in een goed beschikbare en snel opneembare vorm aan het paard gevoerd worden. Vloeibaar is beter opneembaar dan poeder of brok. Als je perse een poeder wilt geven, zorg dan dat je de organische vorm geeft (oxide, sulfaat of chelaat). Maar het is vaak beter om de mineralen in een vloeibare vorm te geven. Een kant-en-klaar vloeibaar elektrolytensupplement, of een poeder dat je met water aanmaakt, kan de mineralenbalans snel aanvullen. Zo zorg je dat je paard minder spierpijn krijgt en niet oververmoeid raakt op hete dagen of na een fikse training.

Sportdrankje voor je paard

Het is het beste voor de opneembaarheid als je een isotone vloeistof geeft. ‘Isotoon’ betekent dat het aantal opgeloste deeltjes per liter gelijk is aan die van het bloed van je paard. Dat maakt de overdracht van de mineralen gemakkelijker. Een elektrolytensupplement is niks anders dan een soort ‘sportdrankje’ voor je paard. Een extra aandachtspunt is vitamine B2. Dat zorgt ervoor dat de elektrolyten beter worden opgenomen door het lichaam. Kies dus liever een supplement waar B2 in zit.

Wanneer geef ik mineralen of elektrolyten?

Het is verstandig om je paard dagelijks goed opneembare mineralen te geven. Je kan voor een vloeibaar supplement kiezen voor over het voer, of in een separate emmer met water, waarbij het paard zelf kan kiezen hoeveel hij nodig heeft. Ook een balancer-brokje is altijd raadzaam. Als het heel heet wordt, of als je paard een stevige inspanning moet gaan leveren, dan kun je dit tijdelijk aanvullen met vloeibare elektrolyten of mineralen.

Paarden leggen geen voorraad aan van mineralen, dus zorg dat er geen tekort is voordat de warme periode of zware prestatie zich aandient. Ook vanwege de vochtbalans, die optimaal moet zijn voor een grote inspanning, is het een goed idee om de mineralen helemaal op orde te hebben. Mineralen zorgen immers voor de vochthuishouding! Vul daarom vanaf twee dagen tot maximaal vier uur van te voren, vocht en elektrolyten aan. Begin bijvoorbeeld één of twee dagen van tevoren met het supplement en geef het ook direct na de inspanning. Dan zorg je voor een zo klein mogelijke dip bij je paard.

Conclusie: vul elektrolyten op tijd aan met een goed opneembaar supplement

Mineralen en elektrolyten zijn beide mineralen, echter is de vorm verschillend. Bij elektrolyten zijn de mineralen al opgelost zodat het direct opgenomen kan worden in het lichaam. De basis voor alle paarden is dagelijks goed opneembare mineralen voeren via een graanvrije balancer. Dit behoort tot het basisrantsoen van alle paarden, zowel recreatief, fokmerries als sportpaarden.

Bij veel zweten, hogere temperaturen of intensieve training is een aanvulling van elektrolyten verstandig omdat mineralen niet in het paardenlichaam worden opgeslagen. Je geeft dit van twee dagen van te voren, tot kort na de zware inspanning. Kies hierbij voor elektrolyten met vitamine B2 voor een betere en snellere opname. Of je kunt kiezen om een aparte waterbak met vloeibare mineralen aan te bieden. Je zult zien dat de paarden hier op warmere dagen of na veel inspanning hier meer van drinken.

Bronnen: Rehrer, N.J.. Fluid and electrolyte balance in ultra-endurance sport. 2001. Journal of Sports Medicine.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11547892

Maughan, R.J., J.B. Leiper, S.M. Shirreffs. 1997. Factors influencing the restoration of fluid and electrolyte balance after exercise in the heat. British Journal of Sports Medicine.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9298549

1. J. Diamant & K. Guggenheim. 1957. Electrolyte Metabolism in Pyridoxine, Riboflavin and Pantothenic Acid-Deficient Rats. American Journal of Physiology.

https://journals.physiology.org/doi/abs/10.1152/ajplegacy.1957.191.1.108?journalCode=ajplegacy

Effect of aevite and riboflavin on the electrolyte balance in the wall of the hepatic blood vessels in experimental toxic hepatitis. Farmakol Toksikol. 1986. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3709781