Als eigenaar en trainer van een jong paard is het jouw belangrijkste taak om te zorgen dat het dier zowel fysiek als mentaal wordt voorbereid op zijn leven als rijpaard. Je wilt het paard een goede basis geven en zorgen dat er vertrouwen in mensen ontstaat. Het dier moet straks fysiek in staat zijn om als rijpaard te functioneren en hij moet het werk leuk blijven vinden en mentaal aankunnen. Dat is nogal een waslijst en een verantwoordelijke taak bovendien.

Wanneer zijn de groeischijven van paarden gesloten?

Heel vaak worden de groeischijven genoemd als een belangrijke maatstaf voor wanneer je kan gaan trainen met jonge paarden. Botten groeien vanuit groeischijven en pas als deze schijven helemaal verbeend en gesloten zijn, dan is het bot volgroeid en zijn alle gewrichten volwassen. Bij een paard gaat dat van onder naar boven. De groeischijven in de benen zijn dus eerder dicht dan die in de rug. Een mens is uitgegroeid wanneer hij rond de 18 jaar oud is. Bij een paard ligt dat tussen de zes en de acht jaar oud. Dat betekent dat de gewrichten die onder het zadel zitten, nog lang doorgroeien. Dat is wel iets om over na te denken! Er zijn individuele verschillen. Bij grote paarden met een lange hals duurt het langer en sommige paardenrassen zijn later volwassen dan andere.

Niet in bed blijven liggen!

Het feit dat bij een jong paard nog niet alle groeischijven gesloten zijn, betekent echter niet dat hij helemaal niks mag doen. Wij laten kinderen en jongeren immers ook sporten. Je kan niet verwachten dat iemand op 20-jarige leeftijd Olympisch kampioen schaatsen wordt, als hij tot zijn achttiende in bed heeft gelegen… Gewrichten, spieren, pezen en banden hebben lichte prikkels nodig, om te groeien en sterk te worden. Tussen de prikkels door moeten ze voldoende rust krijgen om sterker te worden. Door spieren en gewrichten een ‘light-versie’ te geven van het werk dat ze later aan moeten kunnen, zorg je dat het lichaam van het paard voorbereid wordt op zijn volwassen leven. Je moet er daarbij voor zorgen dat de beweging en het ‘werk’ dat een jonger paard krijgt, passen bij zijn leeftijd en bij wat zijn lichaam en geest aan kunnen. En daar gaat het helaas nog vaak mis.

Wat is werk voor een paard?

De grootste misvatting zit vaak bij de definitie van ‘werk’. Voor een driejarig paard, dat nog maar weinig heeft meegemaakt, kan het al heel vermoeiend zijn om drie keer in de week een kwartiertje aan de hand te werken. In het begin is alles nieuw en moet je een paard de gelegenheid geven om alles dat hij meemaakt te verwerken. Voor ons lijkt het misschien helemaal niet veel, maar als je goed kijkt dan kan je prima aan je paard zien of hij het nog aan kan. Gaat hij nog steeds enthousiast met je mee? Is hij nieuwsgierig naar nieuwe dingen? Of heeft hij een doffe blik en oogt hij gestrest? Als trainer moet je echt goed opletten. Geef bij twijfel liever een extra dagje vrij in de groep, waar een paard zijn indrukken rustig kan verwerken en sociaal contact kan hebben met andere paarden. Te veel en te snel opleiden, leidt vaak alleen maar tot problemen verderop in het traject. Opvattingen die je vaak hoort, zoals dat vierjarige paarden L moeten lopen en zesjarige paarden Z, zijn niet helpend en kunnen naar de prullenbak. Laat je niet beïnvloeden door dit soort ouderwetse ‘wijsheden’, maar kijk vooral naar je eigen paard.

Voorbereiden op rijden

Met hele jonge paarden, zoals veulens, enters en twenters, kun je al van alles trainen. Denk aan borstelen, voetjes optillen en stukjes wandelen. Aarzel niet om met je jonge dier, onder begeleiding van een ouder paard, wandelingen te maken over andere ondergronden of buiten het erf. Dit is een prima manier om je paard te laten wennen aan ‘rare’ dingen en het lopen op allerlei soorten bodems geeft een gezonde prikkel aan de benen en hoeven. De gewrichten, pezen en banden worden hier alleen maar sterker van. Als je paard drie jaar oud is, kan je voorzichtig wat meer gaan doen. Veel mensen beginnen met grondwerk of longeren. Bij beide is er vaak sprake van heel veel ‘rondjes draaien’. Let er op dat kleine rondjes aan de hand of in de longeercirkel een grote puntbelasting op de gewrichten aan de binnenkant van de cirkel geven. Bouw dit dus heel voorzichtig op, ga niet eindeloos aan de hand rondjes vragen of tien minuten aan één kant longeren. Houd het kort en wissel regelmatig van kant. Tien minuten of een kwartier trainen in totaal, inclusief losstappen en cooling down, is in het begin voldoende. Waar je vooral naar zoekt, is dat het paard in balans leert lopen, met zijn gewicht over vier benen verdeeld. Zijn lijf moet voorbereid worden om niet alleen zijn eigen gewicht, maar ook dat van de ruiter te dragen.

Rijden met jonge paarden

Elk jong paard is anders, dus kijk vooral goed naar je eigen dier. Er komt een moment dat het paard klaar is om zadelmak gemaakt te worden. Doe dit pas wanneer hij zichzelf in balans kan houden in drie gangen op de volte en mentaal ook toe is aan een volgende stap. Sommige paarden hebben meer tijd nodig om sterk te worden hierin, geef ze die tijd. Met 3 jaar zadelmak maken is geen moeten, het mag gerust later!
Zet er in het begin een ruiter op die goed mee kan bewegen en niet te zwaar is. Ook een kleine, lichte ruiter is al een hele verandering voor een paard. Hij moet dan opnieuw leren om in balans te bewegen. Of je paard nu drie of vier of vijf jaar oud is : houd er rekening mee dat het rijden veel vermoeiender is dan de meeste paarden laten zien. Laat je niet misleiden door snelle spieropbouw, maar houd rekening met het onvolwassen skelet dat daaronder zit. Zorg sowieso voor een goed passend zadel. De stelregel maximaal drie keer in de week voor een driejarige en vier keer voor een vierjarige is een handige leidraad, zo lang je daarbij bedenkt dat een training in het begin niet langer dan een kwartier of twintig minuten hoeft te duren. Rustdagen zijn super belangrijk voor het opbouwen van kracht dus die moet je steeds inlassen. Anders raakt een jong paard gemakkelijk overtraind. Als je je paard nog te jeugdig vindt, dan wacht je nog even en blijf je aan de hand werken. Of je maakt hem rustig zadelmak en geeft hem daarna een paar maanden vakantie in de wei om het geleerde goed te verwerken. Een goede en rustige start geeft veel meer kans op een succesvolle sportcarrière later, dan snel-snel inrijden en stappen overslaan. Te snel te hard trainen geeft alleen maar risico’s op blessures. Gewrichten, pezen, banden en spieren moeten langzaam wennen aan het werk. Gun ze die tijd en houd je paard gezond.

Jonge paarden ondersteunen

Wil je ook in de voeding je jonge paard wat extra ondersteunen? Zorg dan in elk geval voor voldoende mineralen voor de botaanmaak. Silicium is essentieel om het gestel sterker te maken. Magnesium is ook belangrijk voor de botten, maar ondersteunt bovendien de spieren en helpt om spanningen af te laten vloeien. Voor jonge paarden kan het opleiden stressvol zijn, zelfs als je het rustig aan doet. Bij stress ontstaat vaak extra urinezuur in de gewrichten, wat pijn en kleine ontstekingen kan veroorzaken. Daarom is één keer per jaar een kuur met kruiden voor de gewrichten ook aan te raden. Als je paard moeite heeft met spieropbouw of geen vers gras ter beschikking heeft, is vitamine E ook een goed supplement.