Hoewel de symptomen soms een beetje op elkaar lijken, is er een heel belangrijk verschil tussen droes en influenza. Droes wordt veroorzaakt door een bacterie en influenza door een virus. Het zijn dus eigenlijk twee heel verschillende aandoeningen. Wel krijgt droes soms een kans doordat het immuunsysteem van een paard al verzwakt is na besmetting met een virus, zoals influenza of een verkoudheidsvirus. In dat soort gevallen kan je paard allebei deze ziektes tegelijkertijd hebben!

Wat is droes?

Droes wordt veroorzaakt door de bacterie Streptococcus equi equi. Deze bacterie is heel besmettelijk en veroorzaakt een infectie van de voorste luchtwegen. Door die infectie kunnen hoge koorts en abcessen (ontstekingsplekken) ontstaan bij de lymfeknopen onder en achter de kaak. Deze abcessen, waar gele pus uitkomt als ze open springen, zijn de meest bekende symptoom van droes. Uit onderzoek van de Gezondheidsdienst Dieren (GD) is echter gebleken dat veel paarden droes doormaken zonder ooit dit soort ontstekingen te hebben. Wel komt hoesten bijna altijd voor bij droes. Daarom wordt droes soms verward met een verkoudheid. Een monster (swab) van de neus kan dan handig zijn om een diagnose te stellen.

Immuniteit tegen droes

Paarden krijgen vaak op jongere leeftijd een keertje droes en bouwen dan ook wat immuniteit op. Dat betekent helaas niet dat ze daarna nooit meer ziek kunnen worden van de droes-bacterie. Ook vaccins beschermen niet honderd procent. Vaak worden dieren die enige immuniteit hebben wel een stuk minder ziek als ze later in hun leven nog een keer besmet raken. Droes kan in sommige gevallen helemaal uit de hand lopen en paarden kúnnen eraan overlijden. Veel vaker wordt het paard vanzelf weer beter, vaak ondersteund door koortsremmers. Antibiotica wordt lang niet altijd ingezet tegen droes, omdat de abcessen het beste zo snel mogelijk moeten rijpen en opengaan. Niet alle bacteriestammen zijn overigens even ziekteverwekkend. Je kan tegen droes vaccineren, vanaf een leeftijd van vier maanden. Sommige opfokstallen stellen een droesvaccinatie zelfs verplicht voor veulens. Als je paard de basis-serie van twee vaccinaties gehad heeft, kan je bij een uitbraak snel de immuniteit weer op peil brengen met een boosterprik. Als alle paarden op een stal gevaccineerd zijn, kan de droesbacterie zich niet verspreiden en is het onwaarschijnlijk dat er een grote uitbraak ontstaat.

Wat is influenza?

Equine influenza oftewel ‘paardengriep’ wordt veroorzaakt door een virus. Er zijn veel verschillende griepvirussen, die elk jaar weer een klein beetje veranderen. Daarom moeten de vaccinaties tegen influenza steeds worden aangepast aan het virus dat op dat moment dominant is. De symptomen van influenza zijn: koorts, een snotneus (vaak doorzichtig slijm), hoesten en minder eetlust. Influenza-virussen tasten bovendien het immuunsysteem aan. Daarom kan het lang duren voordat een paard weer helemaal beter is na een griep. Bovendien is het dier in de tussentijd gevoeliger voor stof, bacteriën en andere virussen. Tegen een virusinfectie helpt antibiotica niet. De dierenarts kan de koorts bestrijden met koortsremmers en eventuele (secundaire) infecties - zoals een longontsteking - kunnen wel met antibiotica worden aangepakt. Het allerbelangrijkste is rust, goede verzorging en de juiste voeding. Je paard moet echt de tijd krijgen om te herstellen, anders loop je risico op andere problemen zoals een longontsteking of bacteriële infecties. Reken op een week herstel per dag dat je paard koorts heeft gehad. Een luchtweginfectie door influenza kan chronisch worden als je paard niet helemaal de tijd krijgt om op te knappen en als er bijvoorbeeld veel stof of schimmels aanwezig zijn in de stal. Het paard kan dan COPD ontwikkelen.

Immuniteit tegen influenza

De meeste paarden in Nederland worden jaarlijks gevaccineerd tegen influenza. Om wedstrijden te mogen rijden, is dat bijvoorbeeld verplicht. Omdat het influenzavirus zo snel muteert, moeten de vaccins steeds aangepast worden en is de bescherming niet altijd 100 procent. Paarden die goed gevaccineerd zijn krijgen meestal (veel) minder symptomen en geven bovendien minder virusdeeltjes af dan paarden die niet gevaccineerd zijn. Dat betekent dat de ziekte zich minder goed zal kunnen verspreiden. Wanneer paarden geen vaccin krijgen en dan ziek worden, zijn ze veel besmettelijker en kunnen het virus dus makkelijk verspreiden.

Goede hygiëne is belangrijk

Naast vaccineren zijn hygiënemaatregelen essentieel om droes en influenza te voorkomen. Vooral als je op wedstrijd gaat of om andere redenen op vreemd terrein bent. Laat je paard niet neuzen met vreemde paarden en gebruik geen wateremmers van andere paarden. Was je handen regelmatig en probeer niet in contact te komen met paarden die hoesten of snotteren. Zowel de droes-bacterie als het influenza-virus zijn erg besmettelijk en gemakkelijk overdraagbaar via de lucht, onze handen of spullen zoals borstels en halsters.

Immuunsysteem ondersteunen

Helaas kunnen we niet altijd voorkomen dat onze paarden in contact komen met ziekteverwekkers. Daarom is het zo belangrijk dat we ze goed voeren, voldoende laten bewegen, zo min mogelijk stress bezorgen en het immuunsysteem op peil houden. Naast een goede balancer met de juiste vitaminen en mineralen zijn er een aantal supplementen die het immuunsysteem van je paard ondersteunen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan cannabinoïden uit kruidnagel of aan het Indiase kruidenmengsel Triphala. Een supplement dat heel goed is voor het immuunsysteem én bovendien kan helpen om symptomen te verminderen als je paard een bacteriële of virale besmetting heeft opgelopen, is zwarte komijn.

Zwarte komijn tegen droes en influenza

Zwarte komijn is een krachtig plantaardige extract dat zowel anti-bacterieel als virusremmend werkt. De antivirale werking ontstaat doordat de thymoquinone-moleculen in zwarte komijn de spike-eitwitten van virussen blokkeren, zodat zij zich niet kunnen hechten. Zwarte komijn zorgt bovendien voor een verhoogde activiteit van bijvoorbeeld lymfocieten en macrofagen. Dat zijn cellen die als een soort soldaten virussen en andere indringers aanvallen en opeten. Deze werking van thymoquinone is al voor een aantal virussen aangetoond, waaronder het virus dat Pfeiffer veroorzaakt, influenza-virussen en meerdere coronavirussen. Zwarte komijn is bovendien ontstekingsremmend en geeft het immuunsysteem een boost. Onderzoek bij mensen heeft inmiddels laten zien dat symptomen van Covid en andere virusinfecties sneller wegtrekken als zwarte komijn wordt gebruikt.

Bronnen: Gezondheidsdienst Dieren. Droes bij paarden. https://www.gddiergezondheid.nl/nl/Diergezondheid/Dierziekten/Droes

Kaneez Fatima Shad, Wissam Soubra, Dennis John Cordato. The role of thymoquinone, a major constituent of Nigella sativa, in the treatment of inflammatory and infectious diseases. CEPP. 2021. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/1440-1681.13553

Khader M, Eckl PM. Thymoquinone: an emerging natural drug with a wide range of medical applications. Iran J Basic Med Sci. 2014;17(12):950-957. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4387230/

Yousuf Ali, Zakia Akter, Zhiqiang Mei, Meiling Zheng, Mousumi Tania, Asaduzzaman Khan. Thymoquinone in autoimmune diseases: Therapeutic potential and molecular mechanisms. Biomedicine & Pharmacotherapy. Volume 134, February 2021, 111157
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0753332220313500

Ahmad A, Husain A, Mujeeb M, et al. A review on therapeutic potential of Nigella sativa: A miracle herb. Asian Pac J Trop Biomed. 2013;3(5):337-352. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3642442/

Khazdair, M.R., S. Ghafari & M. Sadeghi. 2021. Possible therapeutic effects of Nigella sativa and its thymoquinone on COVID-19. Pharmaceutical Biology.
https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13880209.2021.1931353

Badary, O.A., M.S. Hamza & R. Tikamdas. 2022. Thymoquinone: A Promising Natural Compound with Potential Benefits for COVID-19 Prevention and Cure. Drug design, development and Therapy 15 - 2021. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.2147/DDDT.S308863

Tania M, Asad A, Li T, Islam MS, Islam SB, Hossen MM, Bhuiyan MR, Khan MA. Thymoquinone against infectious diseases: Perspectives in recent pandemics and future therapeutics. Iran J Basic Med Sci. 2021 Aug;24(8):1014-1022. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8591769/