Stijfheid bij (oudere) paarden wordt vaak veroorzaakt door artrose. Dat is een aandoening waarbij (chronische) ontstekingen ontstaan in de gewrichten. Er treedt kraakbeenverlies op, waardoor de demping in de gewrichten vermindert. Dit maakt bewegen vaak in eerste instantie vaak wat pijnlijk, een paard met artrose moet ‘op gang komen’. Pas na een wat langere en voorzichtige warming-up hebben de gewrichten voldoende smering om soepel te kunnen bewegen. Artrose kan in een verder gevorderd stadium ook veranderingen in de botstructuur veroorzaken.

Hoe ontstaat artrose?

Artrose wordt meestal gezien als het resultaat van het ouder worden en slijten van de gewrichten. Die slijtage gaat sneller als een paard overgewicht heeft of heel intensief, eenzijdig of repeterend getraind wordt. Trainen op slechte bodems kan de slijtage versnellen. Maar ook scheve voeten, slechte beenstanden of problemen verderop in het lijf van een paard kunnen artrose veroorzaken. Een paard gaat dan namelijk compenseren voor de scheefheid of probeert pijn te voorkomen en ontwikkelt daarmee een bewegingspatroon dat op andere plekken slijtage geeft. Een goede smid, een goed zadel en indien nodig de inzet van een fysiotherapeut, chiropractor of osteopaat helpen daarom de ontwikkeling van artrose te verminderen of vertragen.

Artrose en stijfheid voorkomen

Stijfheid hoort een beetje bij het ouder worden, maar je paard zo lang mogelijk soepel houden kan wel. Dat doe je door je paard goed te managen en goed te trainen. Denk daarbij aan:

• Paard op een gezond gewicht houden
• Paard niet te zwaar trainen of op een te zware bodem laten werken
• Niet elke dag eindeloos dezelfde dingen trainen
• Paard niet te veel over tempo of op de voorhand laten lopen
• Ruim voldoende vrije beweging in weide of paddock

Voeding en artrose

Hoewel er niet specifiek paardenvoer is dat artrose kan voorkomen, zijn er wel een aantal dingen die je met voeding kan doen om het risico zoveel mogelijk te beperken of de ontwikkeling van artrose te vertragen. Ten eerste moet het voer van je paard afgestemd zijn op het ras, de leeftijd en de hoeveelheid arbeid van je paard. Paarden die gebruikt worden voor lichte sport of recreatie, hebben meestal voldoende aan goed ruwvoer en een balancerbrokje voor de dagelijkse vitaminen en mineralen. Wij paardeneigenaren hebben vaak de neiging om ze wat lekkers of wat extra’s te geven, maar op de lange termijn doe je de meeste paarden geen plezier met grote hoeveelheden muesli, brok of ander krachtvoer. Voedingsmiddelen waar veel suikers en vulstoffen inzitten belasten het systeem van je paard juist, waardoor ontstekingen meer kans krijgen. Voldoende omega-3 vetzuren (EPA en DHA) in het rantsoen van je paard helpen om ontstekingen te bestrijden, ook in de gewrichten. EPA en DHA werken gunstig bij ontstekingen omdat ze de ontstekingsbevorderende signaalmoleculen in het bloed onderdrukken en de samenstelling van het celmembraan verbeteren. Zalmolie is een goede bron van deze vetzuren.

Supplementen?

Naast gezonde voeding, goed management en voldoende beweging, kun je natuurlijk ook allerlei supplementen inzetten om de gewrichten van je paard te ondersteunen. Er is heel veel op de markt, dus soms is het moeilijk om in te schatten wat nu wel en niet werkt. Veel paarden hebben een tekort aan silicium of andere mineralen. Dit kan zich onder meer uiten door zand likken. Belangrijk bij het kiezen van een supplement is dat het goed opneembaar is voor je paard en ook daadwerkelijk iets doet op de juiste plek. Paarden hebben een bijzonder darmstelsel en vaak komt het heel nauw in welke vorm je een mineraal of ander supplement geeft. Sommige verbindingen worden helemaal niet opgenomen, andere moeten eerst nog drie omzettingsstappen door voordat er een klein beetje werkzame stof overblijft. In beide gevallen is zo’n supplement vaak een verspilling van geld en moeite.

Silicium en andere mineralen

Kies daarom altijd voor goed opneembare supplementen, die een werkzame stof bevatten. Gehydroliseerde silicium bijvoorbeeld. Dat is een uitstekend opneembare vorm van silicium die direct opgenomen wordt in de cellen. Daar stimuleert silicium de aanmaak van lichaamseigen glucosamine, waarmee het paard zelf zijn botweefsel, pezen, spieren, bindweefsel, kraakbeen en gewrichtsvloeistof maakt. Dit werkt veel beter dan het voeren van een poedervorm van glucosamine, dat vaak maar voor een klein deel wordt opgenomen en dan ook niet altijd op de juiste plek terechtkomt. Silicium is een gunstig supplement voor alle paarden. Het is nodig bij de groei van veulens en jaarlingen, voor herstel bij sportpaarden en voor het soepel houden van oudere paarden. Daarnaast zijn sporenelementen en andere mineralen belangrijk. Door de arme bodems in Nederland, zitten deze mineralen vaak niet of niet voldoende in het hooi. Een mineralensupplement op basis van Beringzeewater is hiervoor handig. Je kan dit door een emmer drinkwater doen en dan kiezen paarden zelf of ze het nodig hebben. De meeste paarden drinken dit graag.

Gewrichtspijn bestrijden?

Als je paard stijf is en moeilijk op gang komt, kan het fijn zijn om de gewrichten extra te ondersteunen, naast het aanvullen van de mineralen. Kruiden zoals kurkuma, boswellia, heermoes, zwarte bes, veldpaardenstaart en bamboe werken hiervoor goed. Een kruidenextract van deze planten zorgt ervoor dat kleine kristalletjes van urinezuur, die zich in de gewrichten kunnen ophopen, opgelost worden. Het paard kan zich weer beter bewegen als deze scherpe en pijnlijke kristalletjes verdwenen zijn. Ze ontstaan door stress en inspanning en hopen zich in de loop van de tijd op, zeker als een paard volop in training staat. Als je paard artrose heeft, kan het een goed idee zijn om de ontstekinkjes in de gewrichten te bestrijden. Hiervoor zijn cannabinoïden heel geschikt. Deze plantaardige stoffen hebben een signaalfunctie in het lichaam. Ze werken ontstekingsremmend en pijnstillend.