Onderzoekers zijn al jaren bezig om bij verschillende diersoorten uit te vinden welke signalen je kan aflezen aan bijvoorbeeld het gedrag, de ogen en de spieren in het gezicht. Ze hebben ontdekt dat paarden die pijn hebben, bepaalde gezichtsspieren aanspannen. Je kunt aan zes gebieden op het paardenhoofd zien of er sprake is van ongemak of pijn. Als je paard één van deze tekenen laat zien, valt het misschien allemaal wel mee. Maar als hij op vier of meer plaatsen de gezichtsspiertjes aanspant, dan moet je echt even nader op onderzoek. Behalve met zijn gezichtsspieren, kan een paard ook allerlei gedrag vertonen dat op pijn kan wijzen. Onrust, flemen, een laaghangend hoofd, tandenknarsen, naar de buik bijten of trappen, stampen en schrapen zijn daar voorbeelden van.

Painface

Het aantrekken van de gezichtsspieren vanwege pijn staat bekend als de ‘painface’ bij paarden. Er zijn scorekaarten waarmee je kan kijken of je paard geen, een beetje of duidelijk pijn heeft. De gebieden op het paardenhoofd waar je op moet letten zijn: de oren, de ogen, de wangen, de neus en de mond.

Pijnindicator 1: Oren naar achteren
De oren van een paard zonder pijn staan naar meestal naar voren. Zeker als jij er net aankomt. Een paard dat pijn heeft, heeft zijn oren wat verder uit elkaar en naar de zijkant gedraaid, of zelfs helemaal naar achteren.

Pijnindicator 2: Ogen half dicht
Als je paard zijn ogen half dicht heeft, kan het natuurlijk zijn dat hij niet zo wakker is, maar meestal is er wat anders aan de hand. Als het oog niet rond en open is, maar ovaal en geknepen, dan is dit een teken van pijn.

Pijnindicator 3: Spanning boven de ogen
Een paard met pijn spant de spiertjes boven de ogen aan. Daardoor ontstaat een soort dakje boven het oog en wordt de botstructuur daar beter zichtbaar.

Pijnindicator 4: Gespannen kauwspieren
Wanneer je paard zijn kauwspieren aanspant, zie je lijntjes aan de zijkanten van het hoofd ontstaan. Je vindt deze spiertjes onder het jukbeen, voor de ronding van de kaak. Strak gespannen kauwspieren wijzen op pijn.

Pijnindicator 5: Strakke mond en kin
De mond van je paard kan ook tekenen van pijn laten zien. De mond is dan hoekiger van vorm en wat samengeperst, met de bovenlip gespannen en een duidelijker zichtbare kin.

Pijnindicator 6: Brede neusgaten
Wanneer de neusgaten van je paard naar de zijkant uitstaan, waardoor de neus breder lijkt vanuit het midden naar buiten, is dat ook een teken van ongemak of pijn. Een extra indicatie kan een verhoogde ademhaling zijn.

Wat doe je bij pijn?

Als je paard overduidelijke pijnsignalen in zijn gezicht vertoont, check dan zijn temperatuur, hartslag en ademhaling. Met die informatie kan je vervolgens je dierenarts bellen voor overleg. Als de signalen minder duidelijk zijn, maar je toch denkt dat er ongemak bij paard bestaat, loop dan je management even goed na. Heeft het paard voldoende ruwvoer, vrije beweging, sociaal contact? Is er sprake van stress? Is het paard kreupel? Spanning en stress kun je bestrijden met behulp van een kruidenextract van onder meer kamille, monnikspeper en passiebloem. Ook magnesium helpt spanning en stress te verminderen en zit vaak onvoldoende in het hooi. Paarden die regelmatig getraind worden, kunnen door een magnesiumtekort meer spierpijn krijgen en daardoor ongemak ervaren. Tenslotte kan je ook cannabinoïden inzetten om je paard beter in balans te krijgen. Deze plantaardige stoffen werken licht pijnstillend, ontstekingsremmend en brengen je paard weer mentaal en fysiek in evenwicht. Ook het immuunsysteem krijgt een boost, waardoor je paard weerbaarder wordt voor invloeden van buiten zoals seizoen veranderingen.