Een paard is geen mens en een paard is ook geen koe. Dat is overduidelijk, maar toch wordt het nog wel eens vergeten als we het over de spijsvertering en het maagdarmstelsel hebben. Maar het is een belangrijk gegeven, want paarden moet je op een andere manier voeren dan koeien of mensen.

‘Hind gut fermenter’

Een paard is een zogenaamde ‘hind gut fermenter’. Met die Engelse term duiden wetenschappers aan dat de hoofdmoot van het verteringsproces van voedsel bij paarden plaatsvindt in het achterste gedeelte van het maagdarmkanaal. Dat wil zeggen: in de dikke darm en deels ook de blinde darm. Bij mensen hebben de maag en de dunne darm de belangrijkste rol bij het verteren van voedsel, deze organen zitten verder naar voren in het spijsverteringsstelsel. De blinde darm heeft bij mensen zelfs geen duidelijke functie, terwijl dit orgaan bij paarden vele malen groter en belangrijker is. En bij koeien vindt de vertering grotendeels plaats in de vier magen, terwijl een paard maar één maag heeft. Ook belangrijk: de vertering van een groot deel van het voedsel wordt eigenlijk niet door het paard zelf gedaan! In zijn blinde en dikke darm heeft het paard namelijk een heel ecosysteem aan micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en gisten, die ervoor zorgen dat het (ruw)voer van het paard wordt afgebroken. Hier worden alle celwanden van de plantenvezels afgebroken. Pas na die vertering kunnen de voedingstoffen uit het voer in het bloed van het paard opgenomen worden en getransporteerd worden naar alle organen..

Voer de bacteriën!

Om een paard goed te voeren, moet je dus eigenlijk zijn microbioom goed voeren. Als de beestjes in de buik blij zijn, kunnen ze hun werk goed doen. Het microbioom van je paard houdt van vezels. Daaruit maken ze vetzuren, die omgezet kunnen worden in energie die bruikbaar is voor alle vitale functies. Ook de samenstelling van het microbioom moet goed zijn. Als je bijvoorbeeld beschimmeld hooi geeft, dan breng je niet alleen giftige stoffen naar de darmen, maar ook ongunstige micro-organismen die het ecosysteem in de dikke darm kunnen verstoren.

Van mond tot kont

Hoewel het laatste gedeelte van het spijsverteringsstelsel dus de belangrijkste rol heeft, zijn alle stapjes van ‘mond tot kont’ belangrijk. Een paard moet goed kunnen kauwen met een gezond gebit, want daardoor komt speeksel vrij. In speeksel zitten enzymen die de eerste stap van de vertering voor hun rekening nemen. Daarna komt het voedsel via de slokdarm in de maag, waar het maagzuur samen met enzymen en bacteriën de vertering verder helpt. Omdat een paard continu maagsappen aanmaakt, mag hij nooit langer dan vier uur met een lege maag staan. Het zure maagsap kan dan maagzweren veroorzaken. Na de maag volgen de twaalfvingerige darm en de dunne darm. Een paard heeft geen galblaas. Daarom wordt ook het verteren van vetten door de darmen gedaan. Dit noem je de galfunctie van de darmen, die begint in de dunne darm. Vanuit de dunne darm worden de eerste voedingsstoffen opgenomen, zoals eiwitten, vitaminen en dus ook vetten, maar anders dan bij mensen kan de dunne darm niet zoveel met heel veel suiker. Snelle koolhydraten en zetmeel worden bij paarden niet of onvoldoende verteerd en opgenomen. De suikers komen daarom onverteerd in de dikke darm terecht, waar ze gasvorming en andere ellende kunnen veroorzaken.

Terug naar de basis

Het is belangrijk om bij het voeren van paarden met al deze bijzondere eigenschappen van de spijsvertering van paarden rekening te houden. Dat betekent: regelmatig of onbeperkt hooi (liefst onverpakt) van goede kwaliteit, met veel vezels / stengels en een beperkt suikergehalte en niet stoffig. Als je daarnaast een balancerbrokje met vitaminen en mineralen geeft, is het voor de meeste paarden in de recreatie en basissport niet nodig om extra krachtvoer bij te geven. Als je krachtvoer geeft, doe dat dan graanvrij en met een laag suikergehalte, dit omdat granen een grote bron van zetmeel zijn.

Spijsvertering ondersteunen

Heeft je paard ondanks een goed voerbeleid toch wat problemen met de spijsvertering? Er zijn verschillende kruiden die je in kan zetten, afhankelijk van het probleem. Een goed begin is vaak om een milde ontgifting met extract van brandnetel of paardenbloem te geven. Daarnaast kan een kruidenextract met meidoorn, gele gentiaan, absintalsem en kattenklauw kan de spijsvertering stimuleren en de darmflora ondersteunen. Ook het Indiase kruidenmengsel triphala staat bekend om gunstige werking op spijsvertering en stofwisseling. Als je twijfelt over wat de juiste keuze is voor jouw paard, mag je ons altijd vrijblijvend bellen voor advies.