De lever is de eerste verdediging tegen verontreinigingen en giftige stoffen die in voedsel kunnen zitten. Vanaf de darmen worden de opgenomen stoffen eerst langs de lever gestuurd, zodat schadelijke stoffen niet ongezien in het hele lichaam terecht kunnen komen. De lever filtert die toxische stoffen uit het bloed. Dat is ook de reden dat een vergiftiging door bijvoorbeeld jacobkruiskruid vooral tot leverschade leidt. De lever van je paard vangt de klappen op.

Lever belangrijk voor vitamine C

De lever is de grootste klier van het paardenlichaam. Behalve het filteren van ongewenste stofjes, is de lever van je paard ook een belangrijke opslagplaats voor mineralen en vitaminen. Onder meer vitamine C, vitamine D3, vitamine E en vitamine B12 worden in de lever opgeslagen. De lever maakt zelf vitamine C aan en ook vitamine D3 wordt in de lever omgezet, met behulp van vitamine C. Bij leverproblemen vermindert daarom de omzetting en opslag van vitamine D3 en de afgifte van vitamine C. Er ontstaat een tekort.

Galfunctie van de lever

De lever van een paard heeft meer dan 100 verschillende functies. Ook in de spijsvertering heeft de lever een rol. Een paard heeft geen galblaas, zoals mensen. Bij paarden is er een continue kleine aanvoer van gal, direct vanuit de lever naar de twaalfvingerige darm. Dat heeft ermee te maken dat paarden van nature geen maaltijden eten en niet tussendoor vasten. Ze zijn continu aan het scharrelen en grazen en daarom hoeft de gal niet opgeslagen te worden, maar wordt continu een beetje afgegeven. Dat lukt alleen als de lever goed functioneert. Gal bevat galzouten, die de vetten die van nature in voer voorkomen in kleine druppeltjes verdelen. Daardoor kunnen de verteringsenzymen beter hun werk doen.

Oorzaken voor leverproblemen

De lever kan overbelast of beschadigd raken door de volgende oorzaken:

• Wormen in het maag-darmsysteem
• Verontreinigingen in voer of drinkwater (bijvoorbeeld jacobskruiskruid of bestrijdingsmiddelen)
• Mycotoxinen (poep van schimmels in het ruwvoer of gras)
• Virusinfecties
• Bacterie-infecties
• Vaccinaties
• Galstenen
• Slechte weerstand
• Zware arbeid en fikse spierverzuring
• PSSM en andere aandoeningen

Hoe herken ik leverproblemen bij mijn paard?

Helaas zie je het niet zo snel aan je paard, als zijn leverfunctie niet zo optimaal is. De symptomen van leveroverbelasting of leverbeschadiging vallen vaak in de categorie ‘vage klachten’. Als de lever echt in de problemen zit, heeft je paard gele slijmvliezen aan de binnenkant van de mond. Dat is wel een duidelijk teken, maar vaak is het dan al flink mis. Bloedonderzoek kan ook een indicatie geven van de gezondheid van de lever: er worden dan meestal een aantal leverwaarden gecheckt.

Andere symptomen waaraan je een overbelaste lever kan herkennen zijn:

• Plotseling opkomende mokklachten of jeuk op het lichaam
• Weinig energie
• Gebrek aan eetlust (dit kan komen door een vitamine C-tekort)

De lever van je paard ondersteunen

Als paardeneigenaren komen we niet zo snel bij de lever uit, als ons paard vage klachten heeft. Het is daarom goed om te weten hoe belangrijk dit orgaan is. Regelmatig horen wij van mensen, dat bloedonderzoek bij hun paard verhoogde leverwaarden laat zien. Zij vragen zich dan af wat ze kunnen doen om hun paard te ondersteunen en willen weten of een detox een goed idee is. Doe dat niet zomaar, maar ga eerst na hoe je paard er verder aan toe is. Want als lever al overbelast is, is een detox niet altijd direct het beste. Een detox stimuleert de lever namelijk om afvalstoffen te verwerken en af te voeren. Dat kan soms juist extra belastend zijn. Daarom is het verstandig om het voorzichtig aan te pakken. Je kan beginnen met het geven van brandnetelextract. Dat helpt om de afvalstoffen rustig af te voeren. De brandnetel werkt bloedzuiverend, maar zorgt niet voor extra belasting op de lever of nieren. Omdat er bij leverproblemen ook minder vitamine C aangemaakt wordt, is het slim om dat tijdelijk te supplementeren. Vitamine C is namelijk essentieel voor de dagelijkse gezondheid van paarden, net als bij mensen. Geef een paard liever geen vitamine C in de vorm van ascorbinezuur, dat wordt niet zo goed opgenomen en kan wat verzuring veroorzaken. Beter is vitamine C die aan magnesium of calcium gebonden is.

Wat geef ik mijn paard bij leverproblemen?

Als je paard een overbelaste lever heeft, dan kan een detox te heftig zijn. Bij paarden met leverproblemen is het daarom beter om te zorgen dat ze eerst vitamine C en brandnetel krijgen. Als het paard wat opgeknapt is, kun je daarna eventueel voorzichtig een detox geven. Mariadistel is één van de kruiden die regelmatig gebruikt worden in een detox, maar dit kan in de acute fase van leverproblemen te heftig zijn. Bij een overbelaste lever geef je liever ook geen grote hoeveelheden olie of vetten door het voer. De galfunctie van de lever is dan namelijk ook wat minder. Kruiden in een detox stimuleren vaak ook de galwerking, dus die kunnen na de acute fase zeker bijdragen aan het herstel.

Conclusie: hoe zorg ik voor de lever van mijn paard?

De lever van een paard is een superbelangrijk orgaan, dat verantwoordelijk is voor het afvoeren van afvalstoffen, voor de spijsvertering en voor de omzetting en opslag van onder meer vitamine C en vitamine D3. Een paard dat gevoelig is voor leveroverbelasting, kun je bijvoorbeeld om de maand een week een brandnetelkuur geven. Op die manier voorkom je dat de afvalstoffen zich te veel opstapelen in het paardenlijf. Als je paard weer helemaal in balans is, kan je er ook voor kiezen om een aparte bak drinkwater met brandnetelextract aan te bieden. De paarden kunnen daar dan zelf van drinken als ze dat nodig vinden. Maar zolang een paard een leveroverbelasting heeft, wil je liever zeker weten dat ze brandnetel en vitamine C binnenkrijgen en geef je dit direct door het voer.

Bronnen:

Universiteit Gent informatiepagina leveraandoeningen. https://www.ugent.be/di/laim/nl/dierenkliniek/dierenkliniekpaard/leverproblemenpaard