Problemen in het lymfesysteem van paarden

Het lymfestelsel van paarden speelt een sleutelrol in het afweersysteem en is van groot belang voor de gezondheid van het paard. Als de lymfeklieren en lymfevaten niet meer goed werken, kan vocht zich gaan ophopen. Er ontstaat dan bijvoorbeeld oedeem, dikke benen of CPL.
Het lymfestelsel heeft een aantal belangrijke functies:

• Afvalstoffen uit het lichaam verwijderen.
• Immuunfunctie: het bestrijden van infecties.
• Vochtbalans in het lichaam handhaven.
• Weefsels voeden.
• Bacteriën en andere schadelijke micro-organismen bestrijden.
• Gifstoffen filteren.
• Opruimen van dode en beschadigde cellen.

Als het lymfestelsel ergens in je paard niet goed werkt, bijvoorbeeld doordat de lymfevaten beschadigd zijn of het lymfevocht niet meer goed weggepompt wordt, kunnen er problemen ontstaan. Dikke benen, CPL, een slechte immuunfunctie, vermoeidheid, huidproblemen en benauwdheid kunnen allemaal met een verminderde lymfefunctie te maken hebben.

Kwetsbaar

Het lymfesysteem is kwetsbaar. De balans tussen de aanvoer en afvoer van weefselvocht kan verstoord raken door bijvoorbeeld een verwonding of een gebrek aan beweging. Het lymfesysteem van paarden is niet berekend op veel extra vochtafvoer, dat kan het eenvoudigweg niet aan. Dat betekent dat er bij verwondingen (waardoor extra lymfevocht ontstaat), vaak ophopingen plaatsvinden. Vooral onderin de (lange en dunne) benen zie je dan al snel verdikkingen en oedeem.

CPL

Eén van de bekendste en meest zichtbare aandoeningen die te maken hebben met schade aan het lymfesysteem, is Chronisch Progressief Lymfoedeem (CPL). Bij CPL functioneren de lymfevaten van een paard slecht en wordt lymfevocht onvoldoende afgevoerd. Het gevolg: dikkere benen en uiteindelijk ook ribbels en bulten op het been. Er kunnen infecties en huidproblemen ontstaan in de vouwen en ribbels en paarden kunnen flink wat last krijgen van CPL. Het is chronisch (blijvend) en progressief (het wordt steeds erger). CPL komt voornamelijk voor bij sobere paardenrassen zoals trekpaarden, Shires, Friezen en tinkers. CPL wordt soms verward met mok, maar mok is goed te behandelen. CPL gaat echter niet weg. Het enige dat je kan doen is de wonden goed verzorgen om te voorkomen dat het snel erger wordt en het paard veel (vrije) beweging geven. Door beweging wordt het lymfesysteem geactiveerd en het vocht afgevoerd. De oorzaak van CPL is waarschijnlijk gedeeltelijk genetisch. Slecht functionerende lymfevaten en een afwijkend elastinegehalte in de huid van bepaalde rassen, lijken een rol te spelen. Naast beweging en wondverzorging is goede voeding van belang om CPL in de hand te houden.

Einschuss

Bij einschuss, ook wel olifantsbeen genoemd, is het lymfesysteem (tijdelijk) overbelast. Einschuss begint meestal met een klein wondje aan het been, dat al snel resulteert in een grote hoeveelheid vocht in dat been, koorts en kreupelheid. Bij einschuss moet je altijd de dierenarts bellen voor antibiotica en/of ontstekingsremmers. Als je er op tijd bij bent, kun je de meeste schade aan het lymfesysteem vóór zijn en hopelijk voorkomen dat het getroffen been dikker blijft. Als het been langere tijd gezwollen is geweest, kunnen lymfevaten kapot gaan en kan de vochtafvoer in dat been permanent beschadigd raken. Het paard zal dan altijd een wat verdikt been houden.

Slechte afweer en herstel blessures

Omdat het lymfesysteem zo’n belangrijke rol speelt in het immuunsysteem, is het eigenlijk bij alle blessures, ziektes en aandoeningen betrokken. Een goed functionerend lymfesysteem helpt het lichaam bij het opruimen van dode cellen, bacteriën en gifstoffen. Een paard met een peesblessure bijvoorbeeld, kan baat hebben bij lymfedrainage, een zachte massagetechniek die helpt om het lymfevocht goed in beweging te houden. Zeker als er boxrust is voorgeschreven en beweging slechts beperkt mogelijk is. Maar ook gewone, kleinschalige, spierschade die ontstaat als gevolg van training, kan een paard sneller verwerken als zijn lymfestelsel goed functioneert. Hij krijgt dan minder last van spierpijn en stijfheid en zal een beter trainingseffect laten zien omdat het bij de training aangemaakt melkzuur en andere afvalstoffen sneller worden afgevoerd.

Vage klachten?

Een probleem in het lymfestelsel leidt helaas niet altijd tot zulke zichtbare klachten als een dik been. Een verminderde lymfewerking kan ook vage klachten geven, zoals een slechte weerstand, vermoeidheid of huidproblemen. Het kan dan best lastig zijn om de oorzaak te vinden. Bij veel ‘vage klachten’ kan het een goed idee zijn om je paard eerst te ondersteunen met een milde reiningingskuur met brandnetel. Deze plant werkt bloedzuiverend en geeft ook het lymfestelsel een boost.