Gewrichtsproblemen OC en OCD: Wat is dat en wat doe je eraan?

OC en OCD zijn gewrichtsafwijkingen bij paarden. Beide aandoeningen ontstaan vaak al in de opfok en relatief veel paarden krijgen ermee te maken. Wat is het verschil tussen OC en OCD? Zijn deze afwijkingen altijd ernstig? En kun je er iets aan doen?

Osteochondrose (OC) en Osteochondrose Dissecans (OCD) zijn bekende gewrichtsaandoeningen bij paarden. Wanneer een jong paard opgroeit, verbeent een deel van zijn kraakbeen en wordt bot. Als dit groeiproces verstoord raakt, kunnen OC en/of OCD ontstaan.

Het verschil tussen OC en OCD

Bij OC en OCD is er sprake van een verstoring in het verbeningsproces van kraakbeen naar bot. Bij OC veroorzaakt die verstoring ‘afvlakkingen’ op de gewrichten. De botten van een gewricht zijn dan niet meer optimaal van vorm en passen niet meer perfect in elkaar. Dat kan bewegingsproblemen geven, vooral op latere leeftijd. Soms zijn bij OC ook scheurtjes te zien op de röntgenfoto’s van de gewrichten.Het kan ook zijn dat er een stuk bot of kraakbeen los raakt van het gewricht. Als je een dergelijke ‘chip’ ziet is er sprake van OCD. Zo’n los botfragmentje kan (op de langere termijn) problemen in het gewricht veroorzaken, het kan in de weg zitten bij de beweging en ontstekingen en zwellingen veroorzaken. Dit is afhankelijk van de locatie van de chip in of bij het gewricht. In de loop van het leven van een paard kunnen de botfragmenten zich gaan verplaatsen en kan een chip die eerder niet in de weg zat, alsnog problemen gaan geven.

Hoe ontstaan OC en OCD?

Zowel OC als OCD ontstaan meestal als een paard nog jong is, tussen de leeftijd van een half jaar en twee jaar. Het ontstaan van OC en OCD is deels genetisch bepaald. Maar ook de voeding en beweging in de opfok spelen een grote rol. Veulens en jonge paarden moeten veel kunnen bewegen en de juiste voeding voor hun groei krijgen, met voldoende mineralen voor botopbouw. Meestal bevindt OC en OCD zich in de spronggewrichten, knieën of kogels van een paard. Ook de halswervels kunnen afwijkingen laten zien. Botfragmenten kunnen trouwens ook door overbelasting, een klap of een ongeluk ontstaan. En dus ook op latere leeftijd. Het KWPN stamboek is bezig om de genetische aanleg voor OC en OCD van hun merries en hengsten in kaart te brengen, zodat fokkers beter weten waar ze aan toe zijn.

Is een paard met OC of OCD altijd kreupel?

Meestal is een paard met OC niet kreupel. Het zijn de losse chipjes bij OCD, die in de loop van de jaren zwellingen en kreupelheid kunnen veroorzaken. Een los botfragment kan zich gaan verplaatsen in een gewricht en daardoor problemen veroorzaken. Als een sprong, knie of kogel dik en warm is, is dat een aanwijzing voor OC of OCD, maar er kan dan ook iets anders aan de hand zijn. Je kan de afwijkingen van OC of OCD alleen op een röntgenfoto zien. De kans op kreupelheid ten gevolge van OCD is dus groter dan bij OC.

OC en OCD voorkomen met silicium

Voor het voorkomen van OC en OCD is het belangrijk om jonge paarden te laten opgroeien met veel (onbelaste) beweging. Daarnaast moeten ze voeding met afgestemde mineralen krijgen, zodat hun gewrichten, botten en kraakbeen optimaal kunnen groeien. Veel vrije beweging stimuleert de doorbloeding van het kraakbeen en zorgt voor een gezonde ontwikkeling van de gewrichten.

Ook wanneer je begint met het trainen van jonge paarden, moet je de zwaarte en duur van de training voorzichtig opbouwen. De pezen, banden, gewrichten en botten moeten langzaam aan belasting wennen en de tijd krijgen. Overbelasting kan chipvorming, OCD en kreupelheid in de hand werken. Ter ondersteuning van de gewrichten is het toevoegen van silicium op jonge leeftijd aan te raden. Uit onderzoek is gebleken dat paarden die silicium kregen, minder gevoelig waren voor blessures. Daarnaast bleek dat het gestel sterker was dan de paarden die geen silicium toegediend hadden gekregen. OC en OCD is natuurlijk van meerdere factoren afhankelijk, maar met het mineraal silicium ondersteun je het gestel wel. Je kunt dit al aan de drachtige merrie beginnen te geven.

OC en OCD behandelen

Veel toekomstige sportpaarden worden rond de leeftijd van 18 maanden op de foto gezet. Als er hierbij chips worden gezien, kunnen deze in veel gevallen nog operatief verwijderd worden, zodat ze later geen problemen gaan veroorzaken.

Wanneer een paard al ontstekingen of pijn heeft door OCD, dan helpen gewrichtsinjecties soms om dit te verminderen. Ook pijnstilling en ontstekingsremmers(bijvoorbeeld door het toevoegen van natuurlijke cannabinoïden uit kruidnagel door het voer kan helpen om de klachten te bestrijden. Ook bij paarden die al gereden worden, voeren dierenartsen regelmatig operaties uit om botfragmenten te verwijderen.