Stalondeugden bij paarden

Veel paarden hebben moeite met op stal staan of ontwikkelen om andere redenen stereotype gedrag. Gebrek aan sociaal contact, verveling, binnen staan of pijn kunnen redenen zijn om stalondeugden te ontwikkelen. Het schrapen of schoppen tegen een deur is ook een stalondeugd, maar de bekendste zijn boxlopen, weven. luchtzuigen en kribbenbijten.

Hoe ontstaan stalondeugden?

Een stalondeugd (stereotype gedrag) is een gedraging die het paard zichzelf heeft aangeleerd. Deze gedragingen hebben geen functies, maar voert het paard uit ter compensatie van het missen van normaal gedrag. Te weinig voeding, gebrek aan sociale contacten of vrije beweging zijn de meest voorkomende redenen voor paarden om stalondeugden te ontwikkelen.

Door deze verslavende bewegingen/gedragingen uit te voeren komt er endorfine vrij in de hersenen. Dit stofje werkt rustgevend en verdovend en geeft een high gevoel bij het paard. Als een paard een stalondeugd ontwikkeld, is dat in het begin heel bewust maar wordt later een gewoonte en verslaving door het fijne gevoel dat het paard krijgt van de endorfine. Endorfine blijft niet lang actief, waardoor paarden steeds vaker het gedrag moeten uitoefenen om dezelfde kick te krijgen. Zelfs zo erg dat er geen trigger meer hoeft te zijn voor het paard om het stereotype gedrag te laten zien.

Wat zijn stalondeugden?

Vooral rondom voertijd zijn afwijkende gedragingen goed zichtbaar. Schoppen tegen de boxdeur en schrapen, maar ook het onrustig heen en weer lopen in de box. Stalondeugden komen niet alleen in stal voor, maar kunnen ook in de paddock of op het weiland plaatsvinden.

• Boxlopen: paarden ijsberen door het land/paddock, vaak op een vaste plek langs het draad. In de stal worden er vaak rondjes gelopen in een vast patroon. In ernstige gevallen stopt een paard zelfs niet om te eten en drinken en raken ze doorweekt van het zweet. Boxlopen is zeer belastend voor de gewrichten, pezen en hoeven en kan kreupelheid veroorzaken.
• Weven: het afwisselend hupsen van het linker- naar rechterbeen is weven. Het paard verplaatst dan steeds zijn gewicht van het ene been naar het andere been in een vast patroon. Vaak doen paarden die op een vaste plek in het land of in de box. Weven geeft overmatige slijtage van gewrichten en hoeven. Weefplekken zijn vaak herkenbaar in het land doordat er kuilen ontstaan.
• Luchtzuigen/Kribbenbijten: Luchtzuigen houdt in dat paarden hun hoofd in een bepaalde houding houden en lucht naar binnen zuigen. kribbenbijten is luchtzuigen, maar door middel van het met de tanden vastpakken van een hard object. Paarden die luchtzuigen zijn gevoeliger voor maagzweren, maar ook voor koliek. Ook beschadigen de tanden door het kribbenbijten.

Kunnen stalondeugden worden afgeleerd?

Ja, stalondeugden kunnen worden afgeleerd maar dat is niet eenvoudig. Er moet namelijk worden gezocht naar de oorzaak van de ontwikkeling van stalondeugd. Er zijn producten te koop om stalondeugden niet uit te laten voeren (anti-luchtzuigband, weefrek, muilkorf etc), maar daarmee wordt het probleem niet opgelost en kunnen paarden zelfs nog gefrustreerder raken. Paarden die een stalondeugd hebben zijn vaak gebaat bij veel buiten met soortegenoten, onbeperkt ruwvoer en eventueel speelgoed tegen de verveling.

Een stalondeugd dient bij verkoop van het paard te worden vermeld.